نسبت فرد و جامعه در نگاه اسلامی

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز

چکیده

موضوع اصالت فرد یا جامعه از جمله مواردی است که در طول چند دهة گذشته اندیشمندان مسلمان به آن توجه نشان داده‌اند. برخی از اندیشمندان موضعی بینابین اتخاذ کرده و اصالت را به هر دو داده­اند و برخی دیگر نیز به کلی اصالت جامعه را نفی کرده­اند. گرچه هر دو گروه در تأیید مدعای خود دلایل و شواهدی ارایه نموده‌اند، اما این موضوع به عنوان یک مسأله همچنان به قوت خود باقی است. از این رو هدف از مطالعة حاضر تبیین جایگاه فرد و جامعه و نسبت آنها از منظر آموزه­های اسلامی است. بر این اساس،
پرسش­های این مطالعه عبارتند از:
1. در نگاه اسلامی، اصالت از آن فرد است و یا جامعه؟
2. در چارچوب آموزه­های اسلامی، چه جایگاه و نقشی را می­توان برای جامعه در نظر گرفت؟
روش مطالعة حاضر عبارت است از تحلیلی ـ استنتاجی. نتایج این مطالعه نشان می­دهد که در چارچوب آموزه‌های اسلامی، در نهایت اصالت از آن فرد است، اما جامعه نیز نقش تأثیرگذار دارد. این تأثیرگذاری به شکل بسترسازی عمل می­کند. در پایان نوع مطلوب بسترسازی از منظر آموزه­های اسلامی، مورد بحث قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها