عضو هیأت علمی دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز
چکیده
موضوع اصالت فرد یا جامعه از جمله مواردی است که در طول چند دهة گذشته اندیشمندان مسلمان به آن توجه نشان دادهاند. برخی از اندیشمندان موضعی بینابین اتخاذ کرده و اصالت را به هر دو دادهاند و برخی دیگر نیز به کلی اصالت جامعه را نفی کردهاند. گرچه هر دو گروه در تأیید مدعای خود دلایل و شواهدی ارایه نموده‌اند، اما این موضوع به عنوان یک مسأله همچنان به قوت خود باقی است. از این رو هدف از مطالعة حاضر تبیین جایگاه فرد و جامعه و نسبت آنها از منظر آموزههای اسلامی است. بر این اساس، پرسشهای این مطالعه عبارتند از:
1. در نگاه اسلامی، اصالت از آن فرد است و یا جامعه؟
2. در چارچوب آموزههای اسلامی، چه جایگاه و نقشی را میتوان برای جامعه در نظر گرفت؟
روش مطالعة حاضر عبارت است از تحلیلی ـ استنتاجی. نتایج این مطالعه نشان میدهد که در چارچوب آموزههای اسلامی، در نهایت اصالت از آن فرد است، اما جامعه نیز نقش تأثیرگذار دارد. این تأثیرگذاری به شکل بسترسازی عمل میکند. در پایان نوع مطلوب بسترسازی از منظر آموزههای اسلامی، مورد بحث قرار گرفته است.
)