اصل اختلافهای دینی و مذهبی در میان انسانها و جوامع بشری امری است اجتنابناپذیر، اما لزوم توجه به مدیریت این اختلافها نیز نباید انکار شود. مدیریت اختلافهای اعتقادی، چه صورت بینالادیانی و چه صورت بینالمذاهبی و چه صورت درون مذهبی آن، آن گاه که در سطح عالمان دینی و متخصصان مربوطه باشد، از نوع مدیریتهای علمی (معرفتی) است. اما آنگاه که اختلافهای اعتقادی از سطح علما به سطوح مختلف عامة اجتماع سرایت کند، به عنوان یک وضعیت اجتماعی ویژه قلمداد میشود و مدیریت علمی (معرفتی) در این وضعیت کارامدی ندارد؛ چرا که در این سطوح عواطف، احساسات، هیجانها، بیمها، امیدها و آرزوها و به طور کلی امور روانشناختی بر امور عقلانی غلبه دارد. طبیعی است که مدیریت اختلاف در این سطوح ویژگیهای خاص دارد. یکی از مصادیقی که جهان اسلام را در هر دو سطح مذکور درگیر کرده است، جریان تکفیری است. در این مقاله به آسیبشناسی دو نوع مدیریت مواجهة علمی (معرفتی) و مواجهة اجتماعی با این جریان پرداخته شده است و راهکارهایی که به مدیریت صحیح چالشهای اعتقادی در هر دو سطح و برونرفت از وضعیتهای آسیبزا کمک میکند برشمرده شده است.
)