نقش محور مقاومت در ارتقای امنیت ملی جمهوری اسلامی با تاکید بر مکتب دفاعی امام خامنه ای(مد ظله العالی)

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسندگان

1 دکتری تکنولوژی دانشگاه مالک اشتر و کارشناس ارشد امنیت ملی

2 کارشناس ارشد مدیریت دفاعی

چکیده

راهبرد دفاعی هر کشور، یکی از مهم‌ترین ضروریاتِ صیانت از امنیت ملیِ آن کشور است که نقشی تأثیرگذار در تأمین منافع ملی آن کشور دارد و نقش محور مقاومت در ارتقای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران انکارناپذیر است. این مقاله، با روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی گردآوری شده و اطلاعات آن با بررسی اسناد کتابخانه‌ای، مقالات و وبگاه‌ها به دست آمده است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که محور مقاومت عموماً شامل مجموعه‌ای از کشورها و گروه‌های شیعه است که در راستای مقابله با غرب و رژیم صهیونیستی شکل گرفته‌اند و ژئوپلیتیک آن شامل حماس، حزب‌اللّٰه لبنان، سوریه، عراق و ایران است. تأثیرات کلان انقلاب اسلامی ایران را می‌توان در قالب احیاء و اعتبار مجدد اسلام به مثابه مکتبی اجتماعی و سیاسی، الگو شدن اسلام سیاسی و تشیع به عنوان ارائه‌دهنده نظام حکومتی و مطرح شدن آن در سطح بین‌المللی، احیا و ظهور مجدد نهضت‌های اسلامی و انقلابی و طرح اندیشه اتحاد جهان اسلام برشمرد. ایران با استفاده از راهبرد عمق استراتژیک، تلاش می‌کند خط مقدم نبرد را به خارج از مرزهای جغرافیایی خویش بکشاند، تا امکان اقدام رقبا و دشمنان منطقه‌ای را در حمله مستقیم به ایران کاهش دهد. گسترش محور مقاومت، منافع و فرصت‌های زیادی را برای جمهوری اسلامی ایران فراهم نمود که از جمله آن‌ها، عمق‌بخشی بیشتر به حوزه جغرافیای نظامی و استراتژیک جمهوری اسلامی ایران و ارتقاء موازنه قدرت درونی و بیرونی است. در این راستا، مکتب دفاعی امام خامنه‌ای به عنوان نقشه راه، و محور مقاومت به عنوان بازویی توانمند، نقش مٶثری در بازدارندگی دفاعی و ارتقای امنیت ملی ایران ایفا می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of the Axis of Resistance in Advancing the National Security of the Islamic Republic of Iran by Emphasizing the Defensive School of Imam Khamenei

نویسندگان [English]

  • Mohammad Jafari 1
  • Mohammad darabi 2
1 A PhD of Technology, Malik Ashtar University of Technology
2 An MA of Defensive Management
چکیده [English]

The defense strategy of every country is one of the most important necessities for protecting national security. It has an effective role in providing the national interests. it is inevitable the role of the Axis of Resistance in advancing the national security of the Islamic Republic of Iran. This paper has been made with the descriptive-analytic method of research and its data has been obtained by studying library documents, articles, and sites. The research findings show that the axis of resistance generally is comprised of a network of Shiite groups and states for confronting Western and Israel. Its geopolitics includes Hamas, Hezbollah, Syria, Iraq and Iran. macro effects of the Islamic revolution of Iran can be mentioned in the form of revival and observation of Islam again as a social and political school, political standing as a paradigm and Shiite as propounding a governmental system and propounding it at an international level, revival and emergence of Islamic and revolutionary movements and Islam world unity. By utilizing strategic depth Iran tries the front line of battle to be beyond its geographic borders to reduce the possibility of the regional act of its enemies and challengers for a direct attack on Iran. The spread of the axis of resistance provides many opportunities and benefits for the Islamic Republic of Iran such as in greater depth of the military and strategic geography of the Islamic Republic of Iran and extending internal and external power. The defensive school of Imam Khamenei as a road map and the Axis of Resistance has an effective role in defensive deterrence and advancing the national security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • axis of resistance
  • national security
  • defense school of Imam Khamenei
  1. اسداللهی، مسعود، جنبش حزب‌اللّٰه لبنان؛ گذشته و حال، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1382 ش.
  2. باقری، محسن، علی امیدی، و عنایت‌اللّٰه یزدانی، «تأثیر محور مقاومت بر عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال دهم، شماره 2 (پیاپی 38)، تابستان 1400 ش.
  3. بصیری، محمدعلی، سیدعلی مجیدی‌نژاد، و سیدقائم موسوی، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال چهاردهم، شماره 48، بهار 1396 ش.
  4. پورقیومی، ایوب، «درس‌ها و پیامدهای مقاومت مردمی در جنگ 22 روزۀ غزه»، فصلنامه مطالعات بسیج، سال دوازدهم، شماره 44، پاییز 1388 ش.
  5. جعفری‌فر، احسان، و سجاد احرامی، «تأثیرات منطقه‌ای دخالت حزب‌اللّٰه و اسرائیل در بحران سوریه»، فصلنامه مطالعات آسیای جنوب غربی، سال اول، شماره 4، زمستان 1397 ش.
  6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مکتب‌های حقوقی در حقوق اسلام، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1370 ش.
  7. حسینی خامنه‌ای، سیدعلی، «بیانیه گام دوم انقلاب خطاب به ملت ایران»، 22/11/1397 ش.، قابل دسترس در وبگاه معظم‌له به نشانی <https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673>.
  8. حشمت‌زاده، محمدباقر، «مقدمه و چارچوبی برای بررسی تأثیرات انقلاب اسلامی ایران در کشورهای اسلامی»، فصلنامه نامه پژوهش (مطالعات فرهنگ ارتباطات جدید)، شماره‌های 12‌‍ـ13، بهار و تابستان 1378 ش.
  9. خراسانی، مصطفی، و مهدی زکی‌پور، «بررسی اندیشه‌های دفاعی مقام معظم رهبری در خصوص نیروهای مسلح»، مقاله در دومین کنفرانس بین‌المللی مطالعات اجتماعی فرهنگی و پژوهش دینی، رشت، 1396 ش.
  10. داستانی بیرکی، علی، سیاست خارجی و روابط بین‌الملل از دیدگاه امام خمینی، تهران، مٶسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1381 ش.
  11. دهشیری، محمدرضا، بازتاب مفهومی و نظری انقلاب اسلامی ایران در روابط بین‌الملل، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1388 ش.
  12. دهقان، حسین، «تهدیدات نوظهور و الزامات دفاع هوشمند از منظر فرماندهی معظم کل قوا»، مجموعه مقالات دومین همایش تبیین اندیشه‌های دفاعی امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، 1393 ش.
  13. رضاخواه، علیرضا، «بیداری اسلامی و آینده محور مقاومت»، ماهنامه زمانه، شماره‌های 31ـ32، شهریور و مهر 1392 ش.
  14. ساجدی، امیر، «بحران سوریه و دخالت قدرت‌های بیگانه»، پژوهشنامه روابط بین‌الملل (مطالعات روابط بین‌الملل جدید)، سال ششم، شماره 24، زمستان 1392 ش.
  15. سریع‌القلم، محمود، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: بازبینی نظری و پارادایم ائتلاف، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک، 1379 ش.
  16. شعبانی سارویی، رمضان، تهدیدات و فرصت‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، تهران، سازمان بسیج فرهنگیان، 1389 ش.
  17. شفیعی، نوذر، و احمد مرادی، «تأثیر جنگ 33 روزه لبنان بر موقعیت منطقه‌ای ایران»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، دانشگاه آزاد واحد شهرضا، سال اول، شماره 1، بهار 1388 ش.
  18. شفیعی‌فر، محمدرضا، و رضا رحمتی، «سیاست تعاملی ضد نظام سلطه»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال هفتم، شماره 22، پاییز 1389 ش.
  19. صادقی‌زاده، کسری، «جنبش مقاومت اسلامی (حماس)؛ گذشته، حال و آینده»، ره‌آورد سیاسی، شماره 16، تابستان 1386 ش.
  20. صفوی، سیدیحیی، مقدمه‌ای بر جغرافیای نظامی ایران، تهران، دانشگاه امام حسین‰، 1380 ش.
  21. علی‌بابایی، غلامرضا، فرهنگ روابط بین‌الملل، تهران، وزارت امور خارجه، 1388 ش.
  22. قاسم، نعیم، حزب‌اللّٰه لبنان؛ خط مشی، گذشته و آینده آن، ترجمه محمدمهدی شریعتمدار، تهران، اطلاعات، 1383 ش.
  • قانون اساس جمهوری اسلامی ایران، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1359 ش.
  1. کریمی، ابوالفضل، «نقش ج. ا. ایران در هویت‌بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، ماهنامه پژوهش ملل، سال دوم، شماره 20، مرداد 1396 ش.
  2. لاکوست، ایو، و بئتریس ژیبلن، عوامل و اندیشه‌ها در ژئوپولیتیک، ترجمه علی فراستی، تهران، آمن، 1378 ش.
  3. محمدی سیرت، حسین، و محمود ترابی اقدم، «الگوی نمایش نقش امنیت‌آفرین شهیدان محور مقاومت در رسانه ملی»، دوفصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس (مطالعات دولت‌پژوهی در جمهوری اسلامی ایران جدید)، دوره جدید، سال سوم، شماره 1، بهار و تابستان 1396 ش.
  • مرادیان، محسن، مبانی نظری امنیت، تهران، دانشکده علوم و فنون فارابی، 1389 ش.
  • مسعودنیا، حسین، و اعظم خانی (ولدانی)، بیداری اسلامی در غرب آسیا و شمال آفریقا از منظر رهبر معظم انقلاب، تهران، دانشگاه امام صادق‰، 1391 ش.
  1. مصلی‌نژاد، عباس، «سیاست‌گذاری امنیت منطقه‌ای ایران در محیط آشوب‌زده»، فصلنامه سیاست جهانی، سال نهم، شماره 3 (پیاپی 33)، پاییز 1399 ش
  2. مطهری، مرتضی، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، تهران، صدرا، 1392 ش.
  3. ملک‌زاده، محمد، «تقویت فرهنگ مقاومت و اقتدار نظامی؛ راهبرد دفاعی آیةاللّٰه خامنه‌ای در نظام اسلامی»، مقاله در همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم انسانی، مدیریت و کارآفرینی ایران، 1400 ش.
  • میرقادری، سیدفضل‌اللّٰه، و حسین کیانی، «بن‌مایه‌های ادبیات مقاومت در قرآن»، فصلنامه ادبیات دینی (مطالعات ادبی متون اسلامی جدید)، سال اول، شماره 1، تابستان 1391 ش.
  1. Barzegar, Kayhan, & Abdolrasool Divsallar, A (2017). “Political Rationality in Iranian Foreign Policy”, The Washington Quarterly, Vol. 40(1), 2017.
  2. Taylor, Charles, Multiculturalism and The Politics of Recognition, Princeton, Princeton University Press, 1991.