ضرورتِ آگاهی مربّیان دینی با روان شناسی تبلیغ و لزوم کاربستِ آن

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

آگاهی از اقتضائات و ابزارهای تحقق‌بخشی به فعالیت فرهنگی و دینی، امری عقلایی و ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. هدف پژوهش پیش رو، تبیین ضرورت آشنایی مربیان با دانش روان‌شناسی تبلیغ و لزوم کاربست آن در تبلیغ دینی است. سٶال اساسی این است که آشنایی با دانش روان‌شناسی تبلیغ، چه ضرورتی دارد و پیامدهای مثبت این آگاهی چیست؟ در پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی تلاش شده است افزون بر توصیف و تبیینِ لزوم آشنایی مربیان دینی با دانش روان‌شناسی تبلیغ، به تحلیل پیامدهای آگاهی و کاربست روان‌شناسی تبلیغ در فرایند تبلیغ دینی نیز پرداخته شود. با تتبع و ژرف‌اندیشی در آموزه‌های اسلامی، دانش روان‌شناسی، دانش ارتباطات و تحقیقات میدانی مرتبط، می‌توان استنباط کرد که از چشم‌انداز اسلامی و دانش روان‌شناسی، آشنایی مبلّغان دینی با روان‌شناسی تبلیغ، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است و بدون آگاهی از ویژگی‌های شخصیتی و دانشی و فرهنگی و اخلاقیِ مخاطب و نیازهای او، نمی‌توان در عرصه تبلیغ دینی به موفقیت قابل قبول نائل شد. آشنایی مبلّغان با دانش روان‌شناسی تبلیغ، فواید و پیامدهای مثبت مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: افزایش کارآمدی، افزایش اعتماد به نفس، مصونیت از خطا، افزایش رضایتمندی، مصونیت از ناکامی و شکست و کامیابی در ایجاد روابط سازنده با مخاطب و ایجاد تحول در بینش و گرایش و کنش‌ورهای مخاطب.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Necessity of Knowledge of the Religious Teachers with the Psychology of Propaganda and the Requirement of Its Application

چکیده [English]

Knowledge of the requirements and tools for establishing religious and cultural activities is rational and necessary. The following paper aims to determine the necessity of educators’ knowledge of the psychology of propaganda and its application to religious propaganda. The main question is what the necessity of knowledge with the science of the psychology of propaganda is and what the positive consequences are. It uses the analytic-descriptive method for this research and besides describing and determining the necessity of the knowledge of the religious educators with the psychology of propaganda it has been attempted to analyze the consequences of knowledge and the application of the psychology of propaganda in the process of the religious propaganda. Examining and cogitation in Islamic teachings, psychology, communication studies, and related research shows that from the Islamic perspective and psychology, the knowledge of the religious educator with the psychology of propaganda is inevitable. without knowledge of the personal, educational, cultural, and moral specifications of the addressee and his needs it is impossible to be successful in the area of religious propaganda. There are advantages and positive consequences to being familiar with the psychology of propaganda for the Islamic preacher. The most important advantages are the increase of efficiency, enhancement of self-reliance, fault prevention, the increase of satisfaction, failure and defeat prevention, and success in the constructive relationship with the addressee and creating evolution in the insight, tendency, and actions of the addressee.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious propaganda
  • The psychology of propaganda
  • Efficiency
  • Immunization
  • Evolution in the insight and tendency
  1. قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
  2. نهج‌البلاغه، گردآوری شریف رضی، تحقیق صبحی صالح، قم، هجرت، 1414 ق.
  3. ابن شعبه حرّانی، ابومحمد حسن بن علی بن حسین، تحف العقول عن آل الرسولŒ، چاپ دوم، قم، جامعۀ مدرسین، 1404 ق.
  4. بابازاده، علی‌اکبر، شیوه‌های تعلیم و تبلیغ، تهران، دانش و ادب، 1382 ش.
  5. باستانی، قادر، اصول و تکنیک‌های برقراری ارتباط مٶثر با دیگران، تهران، ققنوس، 1386 ش.
  6. بولتون، رابرت، روان‌شناسی روابط انسانی (مهارت‌های مردمی)، ترجمه حمیدرضا سهرابی و افسانه حیات‌روشنایی، 1388 ش.
  7. پناهی، علی‌احمد و مسعود جان‌بزرگی‌، روان‌شناسی زن و مرد، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1396 ش.
  8. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1366 ش.
  9. همو، غرر الحکم و درر الکلم، تحقیق و تصحیح سیدمهدی رجائی، چاپ دوم، قم، دار الکتاب الاسلامی، 1410 ق.
  10. حکیم‌آرا، محمدعلی، ارتباطات متقاعدگرانه و تبلیغ، تهران، سمت، 1384 ش.
  11. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دار المعرفه، 1412 ق.
  12. رهبر، محمدتقی، پژوهشی درباره تبلیغ، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1371 ش.
  13. زورق، محمدحسن، مبانی تبلیغ، تهران، سروش، 1368 ش.
  14. ساروخانی، باقر، جامعه‌شناسی ارتباطات، تهران، اطلاعات، 1388 ش.
  15. سیف، علی‌اکبر، روان‌شناسی پرورشی نوین: روان‌شناسی یادگیری و آموزش، تهران، دوران، 1393 ش.
  16. صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، الامالی، چاپ ششم، تهران، کتابچی، 1376 ش.
  17. کالات، جیمز دبلیو.، زمینه روان‌شناسی، ترجمه مهرداد فیروزبخت، تهران، رسا، 1397 ش.
  18. کاویانی، محمد، روان‌شناسی و تبلیغات، با تأکید بر تبلیغ دینی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1386ش.
  19. کراجکی طرابلسی، ابوالفتح محمد بن علی بن عثمان، کنز الفوائد، قم، دار الذخائر، 1410 ق.
  20. کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
  21. لیثی واسطی، کافی‌الدین ابوالحسن علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ و ذخیرة المتعظ و الواعظ، تحقیق حسین حسنی بیرجندی، قم، دار الحدیث، 1376 ش.
  22. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهارŒ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403 ق.
  • محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، دار الحدیث، 1391 ش.
  1. میرسپاه، اکبر، اخلاق تبلیغ، قم، مٶسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1386 ش.
  2. هافمن، استفان جی.، مقدمه‌ای بر درمان شناختی رفتاری نوین (راه حل‌های روان‌شناختی برای مشکلات روانی)، ترجمه مهرداد فیروزبخت، تهران، روان‌شناسی و هنر، 1391 ش.
  3. Aggarwal, Neil Krishan & Madhumitha Balaji & Shuba Kumar & Rani Mohanraj & Atif Rahman & Helena Verdeli & Ricardo Araya & M.J.D. Jordans & Neerja Chowdhary & Vikram Patel, “Using consumer perspectives to inform the cultural adaptation of psychological treatments for depression: A mixed methods study from South Asia”, Journal of Affective Disorders, Vol. 163, 2014.
  4. Alizadeh, Hamid & Caroline Andries, “Interaction of Parenting Styles and Attention Deficit Hyperactivity Disorder in Iranian Parents”, Child & Family Behavior Therapy, Vol. 24(3), 2002.
  5. Bamber, Martin R., CBT for Occupational Stress in Health Professionals: Introducing a Schema – Focused Approach, New York, Routledge, 2006.
  6. Barasa, Edwine W. & Sassy Molyneux & Mike English & Susan Cleary, “Setting Healthcare Priorities at the Macro and Meso Levels: A Framework for Evaluation”, International Journal of Health Policy and Management, Vol. 4(11), 2015.
  7. Bogar, Christine B. & Diana Hulse-Killacky, “Resiliency Determinants and Resiliency Processes among Female Adult Survivors of Childhood Sexual Abuse”, Journal of Counseling & Development, Vol. 84(3), 2006.
  8. Cheung, Nicole Wai Ting & Yuet W. Cheung, “Strain, Self-Control, and Gender Differences in Delinquency among Chinese Adolescents: Extending General Strain Theory”, Sociological Perspectives, Vol. 53(3), 2010.
  9. Fan, Xiaoyan & Mengjia Lu, “Testing the effect of perceived social support on left-behind children’s mental well-being in mainland China: The mediation role of resilience”, Children and Youth Services Review, Vol. 109(20), 2020.
  10. Foster, Byron A. & Kelsey Weinstein, “Moderating Effects of Components of Resilience on Obesity Across Income Strata in the National Survey of Children’s Health”, Academic Pediatrics, Vol. 19(1), 2019.
  11. Gunderson, Alex R. & Emily E. King & Kirsten Boyer & Brian Tsukimura & Jonathon H. Stillman, “Species as Stressors: Heterospecific Interactions and the Cellular Stress Response under Global Change”, Integrative and Comparative Biology, Vol. 57(1), 2017.
  12. Kingdon, David & Douglas Turkington, “Cognitive therapy of psychosis: Research and implementation”, Schizophrenia Research, Vol. 203, 2019.
  13. Larsen, Randy J. & David M. Buss, Personality Psychology: Domains of Knowledge about Human Nature, New York, McGraw-Hill Education, 2018.
  14. Loureiro, Ana Catarina Tavares & Maria Carlota de Rezende Coelho & Felipe Bigesca Coutinho & Luiz Henrique Borges & Giancarlo Lucchetti, “The influence of spirituality and religiousness on suicide risk and mental health of patients undergoing hemodialysis”, Comprehensive Psychiatry, Vol. 80, 2018.
  15. Raudino, Alessandra & David M. Fergusson & L. John Horwood, “The quality of parent/child relationships in adolescence is associated with poor adult psychosocial adjustment”, Journal of Adolescence, Vol. 36(2), 2013.
  16. Robbins, Stephen P. & Timothy A. Judge, Organizational Behavior, USA, Pearson, 2015.
  17. Santrock, John W., Life-Span Development, New York, McGraw-Hill, 2011.
  18. Spector, Paul E., Industrial and Organizational Psychology: Research and Practice, New York, John Wiley & Sons, Inc., 2006.
  19. Thiede, Brian, “Resilience and development among ultra-poor households in rural Ethiopia”, Resilience: International Policies, Practices and Discourses, Vol. 4(1), 2016.
  20. Vanderhasselt, Marie-Anne & Rudi De Raedt, “How Ruminative Thinking Styles Lead to Dysfunctional Cognitions: Evidence From a Mediation Model”, Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, Vol. 43(3), 2012.
  21. Wilson, Carol L. & William Steven Rholes & Jeffry A. Simpson & Sisi Tran, “Labor, Delivery, and Early Parenthood: An Attachment Theory Perspective”, Personality and Social Psychology Bulletin, Vol. 33(4), 2007.