تجزیه و تحلیل رفتاری وقف (روانشناسی، اقتصاد)

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

استادیار گروه اقتصاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی

چکیده

این مقاله با هدف شناخت رفتاری وقف کنندگان در چارچوب اقتصاد متعارف، روانشناسی و اقتصاد رفتاری به منظور تسهیل مدیریت گسترش کمی و کیفی وقف است. مطالعه در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. در این پژوهش نشان داده می‌شود که اولا انگیزه های رفتاری وقف ناشی از انگیزه های الهی و آخرتی است. همچنین انگیزه های رفتاری می تواند ناشی از نیازهایی مانند نیازهای فیزیولوژیک و نیازهای امنیتی، نیازهای مرتبط با تعلق، نیاز به احترام و محبت دیگران و نیاز به تحقق خویشتن است که این خود ناشی از نیاز های روانی و اجتماعی انسان است. تمامی این نیازهای می تواند موجب شود تا واقف اقدام به وقف مال خود کند. بر اساس تحلیل اقتصادی نیز رفتارهای وقف می تواند در چارچوب اقتصاد مرسوم با منفعت طلبی شخصی همراه شود. در چارچوب اقتصاد رفتاری وقف با انگیزه های منفعت طلبی و دیگر خواهی، تقابل، ترجیح باورهای اخلاقی، انصاف و ترجیح برابری توجیه پذیر می شود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

behavioral analysis of waqf (psychology - economics)

چکیده [English]

This paper prepuose to identify the behaviors of waqf in the context of conventional economics, psychology and behavioral economics to facilitate the management of the quantitative and qualitative expansion of waqf. The method is descriptive and analytical. In this research, it is shown that: firstly, the behavioral insentive of waqf are due to divine and otherworldly motives. Behavioral motivations can also arise from needs such as physiological and security needs, needs related to belonging, the need to respect and love others, and the need to realize oneself, which in turn is due to human psychological and social needs. All these needs can cause the waqf to dedicate his property. According to economic analysis, endowment behavior can be associated with personal gain in the context of conventional economics. In the context of behavioral economics, waqf is justified by the motives of utilitarianism and otherness, confrontation, preference of moral beliefs, fairness and preference of equality

کلیدواژه‌ها [English]

  • endowment(Waqf )
  • incentive in (waqf)
  • endowment
  • economics of endowment (waqf)
  1. اتکینسون و همکاران، زمینه روان‌شناسی هیلگارد، ترجمه، محمد نقی براهنی و همکاران، تهران، رشد، 1379
  2. انصاری سامانی و دیگران، مقدمه‌ای بر اقتصاد رفتاری، اقتصاد تطبیقی، سال دوم شماره اول، 1390، صص 61 - 29
  3. پال هرسی و بلانچارد کنث، مدیریت رفتار سازمانی، ترجمه، علی علاقه بند، تهران، امیر کبیر، 1368
  4. خدا پناهی، محمد کریم، انگیزش و هیجان، تهران، سمت، 1379
  5. دورانت، ویل، لذات فلسفه، ترجمه، عباس زریاب، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1385
  6. رهبر، متوسلی و امیری، اقتصاددانان رفتاری و نظریه‌های آنها، فصلنامه برنامه و بودجه، سال 18، شماره 1، 1392، 165 - 133)

7. زارعی, یاسر و زهرا راسخی، بررسی کاهش انگیزه فرهنگ وقف در بین شهروندان (مطالعه موردی همدان) کنفرانس ملی توسعه اجتماعی، اهواز، دانشگاه شهید چمران - انجمن جامعه شناسی ایران)، ۱۳۹۷ قابل دسترس در: https: //www. civilica. com/Paper - sdco01 - sdco01-030. html

8. علیزاده بیرجندی، زهرا و سمیه پورسلطانی، بررسی انگیزه‌ها و اقدامات حاج حسین آقا ملک در راستای وقف علمی، اولین همایش ملی کارکرد وقف در توسعه انسانی با تاکید بر وقف علمی، دانشگاه بیرجند - پردیس شوکت آباد، دانشگاه بیرجند، ۱۳۹۸، قابل دسترس در: https: //www. civilica. com/Paper - vaqhgvaqhf01 - vaqhf01-064. html

  1. شمس، محمد جواد، نگاهی به انگیزه‌های دینی ـ اجتماعی وقف نامه‌ها، فصلنامه فکر و نظر شماره 12و13 قابل دسترس در: https: //rasekhoon. net/article/show/205612

10.شولتز، دوان، نظریه شخصیت، ترجمه، یوسف کریمی، تهران، ارسباران، چاپ اول، 1378

11.شولتز، دوان، سیدنی الن، نظریه‌های شخصیت، ترجمه، یحیی سیدمحمدی، تهران، ویرایش، 1375

  1. طبیبیان، محمد، مباحثی از اقتصاد خرد پیشرفته، تهران، انتشارات پیشبرد، 1367
  2. کاپلان، هارولد، خلاصه روان‌پزشکی علوم رفتاری، ترجمه، نصرت‌الله پورافکاری، چاپ دوم، تهران، شهرآب، 1376
  3. کرمی، محمد حسین، مهمترین پیش فرض انسان شناختی علم اقتصاد، حوزه و دانشگاه، شماره 9، 1375، ص 83 - 71)
  4. کریمی، یوسف، روان‌شناسی شخصیت، چاپ پانزدهم، تهران، نشر پیام نور، 1384
  5. مارشال ریو، جان، انگیزش و هیجان، ترجمه، یحیی سید محمدی، چاپ سوم، تهران، ویرایش، 1380
  6. معدن دار آرانی، عباس، انگیزه‌ها و آثار روانی و تربیتی وقف، وقف میراث جاویدان، شماره 7، 1373، صص70 تا 75
  7. منظور، داوود، مجتبی طاهری، عقلانیت اقتصادی در بوته نقد اقتصاد رفتاری، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 68، 1392، ص 161، 174 - 159).
    1. Akerlof, G. A. , & Kranton, R. E. (2000). Economics and Identity. Quarterly Journal of Economics , 115 (3), 715 - 753
    2. AKerlof G. A. & KRANTON R. E. (2000), ECONOMICS AND IDENTITY, QUARTERLY JOURNAL OF ECONOMICS, Vol. CXV, pp 715 – 753.
    3. Baqutayana, Shadiya M. , Mahdzir Akbariah M. , 2017, The psychology theories of waqf - giving behaviors, Journal ofEconomic and Social Thought, www. kspjournals. org, Volume4, December 2017, Issue4
    4. Baqutayan S. M. S. , Mohsin M. I. A. , Mahdzir A. M. , et al. The psychology of giving behavior in islam. Sociol Int J. 2018; 2(2): 88 - 92. DOI: 10. 15406/sij. 2018. 02. 00037
    5. Camerer, Colin F. & Ernst Fehr (2002). "Measuring Social Norms and Preferences Using Experimental Games: A Guide for Social Scientists", Institute for Empirical Research in Economics University of Zurich
    6. Earl, Peter E. (1988), " Behavioral Economics", Aldershot, U. K.: Edward Elgar
    7. Frantz, R. (2004). The behavioral economics of george akerloff and harvey leibenstein. The Journal of Socio - Economics, 33(1), 29 - 44
    8. Kahneman, D. , Knetsch, J. , Thaler, R. (1986) Fairness as a Constraint on Profit Seeking - Entitlements in the Market, The American Economic Review, Vol. 76, No. 4 (Sep. , 1986)
    9. Katona George, (1951) Psychological Analysis of Economic Behavior McGrow - Hill
    10. Jason Hubbard, William T. Harbaugh, Sanjay Srivastava, David Degras, Ulrich Mayr, A General Benevolence Dimension That Links Neural, Psychological,Economic, and Life - Span Data on Altruistic Tendencies, Journal of Experimental Psychology: Genera, 2016, Vol. 145, No. 10, 1351–1358, available: http: //dx. doi. org/10. 1037/xge0000209
    11. Rabin, M. (1998). Psychology and economics. Journal of Economic Literature, 36(1), 11 - 46
    12. Simon, H. A. (1987). Behavioral Economics, in: Eatwell, J. , Millgate, M. , Newman, P. (Eds. ), The New Palgrave: A Dictionary of Economics
    13. Wilkinson, Nick, 2008, An Introduction to Behavioral Economics, Palgrave MacMillan