نقش همبستگی دینی و عدالت‌ورزی بر پایۀ مودت اهل‌بیت(ع) در ایجاد و گسترش تمدن

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران

2 استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران

چکیده

اگر تمدن را بر سه پایه عدالت‌ورزی، همبستگی اجتماعی و دانش و خردورزی بدانیم، می‌توانیم با این سه مؤلفه به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از معارف قرآن و آموزه‌های حضرات معصومین(ع)، اندیشۀ تمدن اسلامی را بشناسیم و سپس راهکارهای اجرایی این سه مؤلفه را عرضه، و الگوی کاملی از این اندیشه را ترسیم نماییم. بدیهی است که تحلیل و بررسی همه‌جانبۀ این سه مؤلفه در این پژوهش نمی‌گنجد؛ لذا ناگزیر به بررسی دو پایۀ عدالت‌ورزی و همبستگی اجتماعی بر پایۀ مودّت به اهل‌بیت(ع) به تفصیل خواهیم پرداخت. این راهکار یعنی همبستگی اجتماعی بر پایۀ مودّت به اهل‌بیت(ع) امکان‌پذیر و بسی کارآمد است. هدف از بررسی موضوع تمدن از دریچۀ مودّت، بیان تأثیر مودّت بر شاخصه‌های تمدن، به‌ویژه نقش پررنگ همبستگی اجتماعی است؛ در نتیجه، مودّت به اهل‌بیت(ع) باعث یکرنگی و همدلی میان مردم شده و آن‌ها را ذیل یک پرچم جمع می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Religious Solidarity and Justice Implementation Based on Love for the Ahl al-Bayt (pbut) in Creating and Expanding Civilization

نویسندگان [English]

  • seyyed mohammad musavi moqaddam 1
  • fathollah najarzadegan 2
  • zohreh najafi hayeri 3
  • zahra aliyari 3
1 Associate Professor of the Department of Quranic and Hadith Sciences, Farabi School, University of Tehran
2 Professor of Quran and Hadith Sciences Department, Farabi School, University of Tehran
3 Master's student of Qur'anic and Hadith Sciences, Farabi School, University of Tehran
چکیده [English]

If we consider civilization to be based on three pillars: justice, social solidarity, and knowledge and wisdom, then we can understand Islamic civilization using these components through a descriptive-analytical method, utilizing Quranic teachings and the lessons of the Infallibles (pbut). However, analyzing all three components comprehensively is not feasible in this study; therefore, we will focus on examining the two pillars of justice and social solidarity based on love for the Ahl al-Bayt (pbut) in detail. This approach, which involves social solidarity based on love for the Ahl al-Bayt (pbut), is both possible and highly effective. The goal of examining civilization through the lens of love is to express the impact of love on the characteristics of civilization, particularly the significant role of social solidarity. Consequently, love for the Ahl al-Bayt (pbut) fosters unity and empathy among people, gathering them under one banner. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Justice
  • Social Solidarity
  • Love for the Ahl al-Bayt (pbut)
  • Obedience to the Ahl al-Bayt (AS)
  • Justice Implementation

مراجع

  1. قرآن مجید، (ترجمۀ محمدمهدی فولادوند).
  2. نهج البلاغه. (1414ق)، (گردآورنده: شریف رضی. ضبط: صبحی صالح). قم: هجرت.
  3. آقابخشی، علی؛ افشاری­راد، مینو. (1374ش). فرهنگ علوم سیاسی. تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.
  4. آلوسی، محمود. (۱۴۱۵ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  5. ابن‌حنبل، احمد. (بی­تا). مسند احمد. بیروت: دار صادر.
  6. ابن‌‌عساکر، ابوالقاسم. (۱۴۱۵ق). تاریخ دمشق. دمشق: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
  7. ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو.(۱۴۱۹ق). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  8. اسحاقی، حسین. (۱۳۸۶ش). ارمغان انقلاب: تلخیص نود و دو دستاورد انقلاب اسلامی ایران. قم: مرکز پژوهش­های اسلامی.
  9. امینی، صدیقه. (1401ش). «هم‌سنجی ارزش اخلاقی اتحاد و الفت با مودّت ذی‌القربی و تأثیر آن در رشد معنوی انسان از دیدگاه قرآن و حدیث». دوفصلنامه مطالعات فرهنگی و اجتماعی حوزه، (11).
  10. انصاریان، حسین. (1393ش). تفسیر حکیم. قم: دار العرفان.
  11. باغستانی کوزه­گر، محمد. (1395ش). کاربرد واژگان عدالت و تمدن و نسبت میان آن دو در قرآن. پژوهش‌های قرآنی، 21(81)، 4-29. https://doi.org/10.22081/jqr.2017.44530.1243
  12. بشوی، محمد یعقوب. (۱۴۳۴ق). حقوق اهل‌بیت(ع) در تفاسیر اهل‌سنت. قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص).
  13. بلاغى، محمدجواد. (1420ق). آلاء الرحمن فى تفسیر القرآن. قم: بنیاد بعثت.
  14. بیات، عبدالرسول. (1386ش). فرهنگ واژه‌ها. قم: اندیشه و فرهنگ دینی.
  15. تسخیری، محمدعلی. (1388ش). وحدت اسلامی بر پایۀ مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع). تهران: بنیاد اندیشه اسلامی.
  16. تیجانی سماوی، محمد. (۱۴۲۷ق). فاسئلوا اهل الذکر. بی­جا: مؤسسۀ آل البیت (ع).
  17. حاکم نیشابوری، ابوعبدالله. (بی­تا). المستدرک على الصحیحین. بیروت: دار الکتب المعرفه.
  18. حر، سید حسین. (1386). «راهکارهای قرآنی-روایی شدت‌یابی محبت اهل‌بیت(ع)»، مجلۀ قرآنی کوثر، ش26.
  19. حرانی، حسن. (1404ش). تحف العقول، (تصحیح: علی‌اکبر غفاری). تهران: مؤسسة النشر الاسلامی.
  20. حسکانی، عبیدالله. (1411ق). شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، (تحقیق: محمدباقر محمودی). قم: مجمع إحیاء الثقافة الاسلامیه.
  21. خامنه‌ای، سید علی. (۱۳۸۸). «بیانات در دیدار با جمعی از طلاب و روحانیون». دفتر حفظ و نشر آثار آیت­الله العظمی خامنه‌ای.
  22. خامنه‌ای، سیدعلی. بیانات در دیدار طلاب و اساتید حوزه‌های علمیه. 22/9/1388؛ IR.
  23. خفاجی حنفی، شهاب‌الدین. (۱۳۸۶ش). مودّت اهل‌بیت در آیینۀ وحی، (ترجمۀ علی راد). مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
  24. خمینی، سید روح­الله. (1385ش). صحیفۀ امام. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  25. راجی، سید محمدحسین؛ خاتمی، سید محمدرضا. (1397). صعود چهل‌ساله. مشهد: معاونت تبلیغات اسلامی آستان قدس رضوی.
  26. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1404ق). المفردات فی غریب القرآن. بی‌جا: دفتر نشر الکتاب.
  27. ربانی گلپایگانی، علی. (۱۳۹۵). آرشیو «درس امامت» کتاب المراجعات. سایت مدرسه فقاهت.
  28. زارعی رضایی، محمدحسین؛ هل­اتایی، فاطمه­سادات. (1398). «نقش مودّت اهل‌بیت(ع) در تقویت دینداری مردم از نظر قرآن و سنت». اولین کنفرانس بین­المللی دین، معنویت و کیفیت زندگی، مشهد: https: //civilica.com/doc/1131492
  29. شهرکی فلاح، غلامرضا. (۱۳۹۷). «حوزه‌های وحدت. عوامل و راهکارهای ایجاد آن از منظر قرآن». فصلنامه مطالعات قرآنی، (33).
  30. شیخ صدوق، محمد بن علی. (۱۴۱۳ق). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى‌.
  31. طباطبایی، سید محمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: منشورات جماعة المدرسین.
  32. طبرسی، احمد بن محمد. (1381). الاحتجاج، (ترجمۀ بهراد جعفری). تهران: دار الکتب ‌الاسلامیه.
  33. طوسی، محمد بن حسن. (1414ق). امالی، (تصحیح مؤسسة البعثة). قم: دار الثقافة.
  34. فخر رازی، محمد بن عمرو. (۱۴۲۰ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  35. قمی مشهدی، محمدرضا. (1411ق). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب. تهران: مؤسسة الطبع و النشر لوزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی.
  36. کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۴۰۷ق). الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  37. مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  38. محدث نوری، حسین. (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسه آل البیت(ع).
  39. محدثی. جواد. (۱۳۸۷ش). راه‌های ایجاد محبت اهل‌بیت در نوجوانان و جوانان. فرهنگ کوثر، (29).
  40. محمدی ری­شهری، محمد. (۱۳۹۶ش). اهل‌بیت(ع) در قرآن و حدیث، (ترجمۀ حمیدرضا شیخی و حمیدرضا آژیر). قم: دار الحدیث.
  41. مصباح یزدی، محمدتقی، (۱۳۹۱ش)، پندهای امام صادق(ع) به ره‌جویان صادق، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  42. مطهری، مرتضی. (1368ش). پیرامون انقلاب اسلامی. تهران: صدرا.
  43. مطهری، مرتضی. (1374ش). عدل الهی. تهران: صدرا.
  44. مطهری، مرتضی. (1388ش). مجموعه آثار. تهران: صدرا.
  45. مظفر، محمدرضا. (۱۳۸۷ش). عقائد الامامیه. قم: انصاریان.
  46. موسوی زنجانی، ابراهیم. (۱۴۱۳ق). عقائد الامامیه الاثنی عشریة. بیروت: مؤسسة الأعلمی.
  47. موسوی، سیدمهدی. (1395ش). «اربعین حسینی، شکوه همبستگی اجتماعی امت اسلامی». ستاد مرکزی اربعین حسینی/کمیته فرهنگی آموزشی. تابستان.
  48. مؤسسۀ فرهنگی قدر ولایت. (1380ش). ویژگی­های انقلاب اسلامی در آینۀ نگاه مقام معظم رهبری. تهران: مؤسسۀ فرهنگی قدر ولایت.
  49. یوسفی مقدم، محمدصادق. (1400ش). ضرورت تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت بر اساس آیات قرآن با تأکید بر دیدگاه‌های مقام معظم رهبری (مدظله). حکومت اسلامی، 26(4)، 127-146.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار