عدالت به‌مثابۀ راهبردی حاکمیتی با تأکید بر روایات امام رضا(ع)

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

گروه مبانی نظری جنسیت پژوهشکده زن و خانواده

چکیده

تحسین عدالت و مباحثات انتزاعی دربارۀ آن به تحقق عدالت در جامعه نمی‌انجامد؛ امری که در مطالعات اسلامی عدالت به وفور به چشم می‌خورد. اجرای عدالت نیازمند رویکردی عمل‌گرایانه است که این است عدالت را ابزاری راهبردی و حاکمیتی برای تحقق جامعه متعادل بداند. تمرکز بر حوزه ادبیات قرآنی و روایی نشان می‌دهد خانواده‌ای واژگانی و مفهومی برای عدالت وجود دارد که با توجه به آن‌ها در همه سطوح سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری و برنامه‌ریزی حاکمیت می‌تواند به طرزی عمل‌گرایانه عدالت را تأمین کند. اقدامات عملیاتی که این چرخه را تکمیل می‌کنند عبارتند از ادراک سنجی، اقدام‌سنجی و شاخص‌سازی. این مقاله با روش کتابخانه‌ای و با تحلیل متون دینی با هدف تعمیق مطالعات اسلامی حوزه عدالت و تأکید بر خلأهای نظری و عملی آن نگاشته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Justice as a Governance Strategy with Emphasis on the Narrations of Imam Reza (pbuh)

نویسنده [English]

  • Fariba Alasvand
Gender Theoretical basis Department of Women and Family Research Institute
چکیده [English]

Admiration for justice and abstract discussions about it do not lead to the realization of justice in society; an issue frequently observed in Islamic studies on justice. Implementing justice requires a pragmatic approach that considers justice as a strategic and governance tool for achieving a balanced society. A focus on Quranic and narrative literature reveals a lexical and conceptual family for justice that, when considered at all levels of policymaking, legislation, and governance planning, can pragmatically ensure justice. The practical actions completing this cycle include perception measurement, action assessment, and index development. This article, written using a library-based method and analysis of religious texts, aims to deepen Islamic studies on justice while emphasizing its theoretical and practical gaps.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Justice
  • Governance
  • Pragmatism
  • Perception Measurement
  • Imam Reza (pbuh)
  • Strategy

مراجع

  1. آمدی تمیمی، عبدالواحد بن محمد. (1401ق). غرر الحکم و درر الکلم. قم:‌دار الکتاب الاسلامی.
  2. ابن‌بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق). (1378 ش)، عیون اخبار الرضا(ع)، قم: شریف رضی.
  3. ابن‌حیون، نعمان بن محمد مغربی. (1385 ق). دعائم الإسلام‌. قم‌: مؤسسة آل‌البیت(ع).
  4. اربلی، علی بن عیسی. (1405ق). کشف الغمة فی معرفة الائمة. بیروت: دار الاضواء.
  5. ارکون، محمد. (1395). انسان‌گرایی در تفکر اسلامی، (ترجمۀ احسان موسوی خلخالی). تهران: طرح نقد.
  6. بخاری، محمد بن اسماعیل. (1410ق). صحیح بخاری، قاهره: وزارة الاوقاف، المجلس الاعلی للشئون الاسلامیة، لجنة إحیاء کتب السنة.
  7. بخاری، محمد بن اسماعیل. (1418ق). صحیح البخاری. بیروت: دارالقلم بن ابی‌الارقم.
  8. پیغامی، عادل و محمدصادق تراب‌زاده جهرمی و سیدعلیرضا سجادیه. (1395). گفتارهایی در عدالت اجتماعی. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  9. حر عاملی، محمد بن حسن. (1374). وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة. قم: مؤسسة آل‌البیت لاحیاء التراث.
  10. حکیمی، محمدرضا و محمد حکیمی و علی حکیمی. (1380). الحیاة، (ترجمۀ احمد آرام). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  11. شیبانی، محمد بن الحسن و محمد بن أحمد السرخسی. (بی‌تا). شرح کتاب السیر الکبیر. بیروت:‌دار الکتب العلمیه، محمد علی بیضون.
  12. طباطبایی، سیدمحمد‌حسین. (1390). ‌المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: اعلمی.
  13. طبری، محمد بن جریر. (1412ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: ‌دار المعرفة.
  14. طوسی، محمد بن حسن. (1365). التهذیب. تهران:‌ دار الکتب الاسلامیة.
  15. عامری، شاکر و مهدی طاهری. (1389، بهار و تابستان). «الشعر الجاهلی فی حقیقته مدح». فصلنامۀ ادب عربی، دورۀ 1، ش2، ص41ـ58.
  16. علامه حلی، حسن بن یوسف. (1386). علل الشرایع. نجف اشرف: انتشارات الحیدریة.
  17. فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی. (1406ق). الوافی. اصفهان: کتابخانۀ امیرالمؤمنین(ع).
  18. قیسی، نوری حمودی. (1987م). شعر الحرب حتی القرن الأول الهجری. قاهره: عالم الکتب.
  19. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  20. مجلسی، محمد‌باقر. (1404ق). بحار ‌الانوار. بیروت: مؤسسة الوفا.
  21. مسجدی، فرخ. (1381). «سنجش توسعۀافتگی کشورها». پژوهش‌های اقتصادی ایران، س10، ش4، ص67ـ103.
  22. مطهری، مرتضی. (1372). ‌مجموعه آثار استاد شهید مطهری‌. قم: صدرا.
  23. موسوی خمینی، سیدروح‌الله. (1363). کتاب البیع. قم: مؤسسۀ مطبوعاتی، قم: اسماعیلیان.
  24. واعظی، احمد. (1398). مطهری و عدالت. تهران: ندای فطرت وابسته به بنیاد علمی و فرهنگی علامه مرتضی مطهری.
  25. وهبة، مجدی؛ کامل، مهندس. (1984م). معجم المصطلحات العربیة فی اللغة والأدب. بیروت: مکتبة لبنان.
  26. یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب. (1371). تاریخ یعقوبی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  27. Chattopadhyay, S. K. (1975). "Equity in International law: its Growth and Development". Georgia of Jurnal of International and Comparative Law, V.l 5, Issue. 2, 381- 406.
  28. Konow, James. (2003). "Which Is the Fairest One of All? A Positive Analysis of Justice Theory". Journal of Economic Literature, V. l. 41, Issue. 4, 1188- 1129.
  29. Maitrayee, Mukhopadhyay & Singh Navsharan. (2007). "Gender Justice, Citizenship and Development" New Delhi: Zubaan, an imprint of Kali for Women.
  30. Malanczuk, Peter. (1997). Akehurst's Modern Introduction to International Law. New York: Routledge & Oxfordshire, Taylor & Francis e-Library.
  31. Sen, Amartya. (2009). The Idea of Justice. The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.

 

 

 

پژوهش های اجتماعی اسلامی
دوره 30، شماره 129 - شماره پیاپی 129
این شماره شامل برخی مقالات برگزیده کنگره جهانی امام رضا(ع)درسال 1403 می‌باشد.
تیر 1403
صفحه 77-106

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار