تعیین منزلت زن و مرد در خانواده با تأکید بر بازخوانی نظام خانواده در قرآن

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسندگان

1 استادیار جامعة المصطفی العالمیه

2 دانشیار مطالعات اجتماعی جامعة المصطفی العالمیه

10.30513/iss.2024.4404.1247

چکیده

عنوانی که قرآن کریم با آن، نظام خانواده را یاد می‌کند و منزلتی که زن و مرد در این نظام دارند، مسئله‌ای است که با روش تفسیر موضوعی استنطاقی، در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است. در نظام خانواده در قرآن، مرد «قَیِّم» است و این مفهوم غیر از مردسالاری است. حفظ منزلت زن در این نظام از مهم‌ترین ویژگی‌های خانواده قرآنی است که دارای کارکردهای زیادی می‌باشد؛ محل آرامش، پناهگاه روانی برای مرد و فرزندان، آینده‌سازی، اطاعت و مسئولیت‌پذیری در امور خانواده، امانت و محافظت نسل پاک، معلم و مربی، حفظ منابع مالی و ثروت خانواده، حفظ و حراست از آبرو و عرض و ناموس، تأمین مشروع نیازهای جنسی، طراحی شیوه تغذیه و سلامت اعضای خانواده، از نقش‌های مهم اجتماعی زن مسلمان محسوب می‌شود. ایفای این نقش با انجام وظایفی از قبیل، خانه‌داری، شوهرداری و پرورش فرزند، حِصن و حفاظت و رفع نیازهای معنوی خانواده با حفظ منزلت مرد «محصِن» و «قیّم» ممکن است. جایگاه مرد در نظام خانواده قرآنی نیز قیم، مدیر، محافظ، رئیس، امیر و ولیّ اعضای خانواده و همسر است. بنابراین می‌توان گفت که سخن درباره ساختار اقتدار در خانواده و یا خانواده مردقَیم است. یافته‌ها نشان می‌دهد که خانواده مثل یک خیمه است و مرد قوام و ستون، محافظ و مدیر آن است و در نبود او، فرزند بزرگ دارای چنین نقشی است. بیان فرق بین نظام «مردسالاری» و «مردقَیم» و همچنین بیان حالت تضاعفی بین جایگاه محصِن و قیم برای مردان و واژه محصَنه و قانته برای زنان، از نوآوری‌های این پژوهش است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Determining the Dignity of Man and Woman in the Family with an Emphasis on Rereading the Family System in the Qur'an

نویسندگان [English]

  • Muhammad Rafiq 1
  • Mir Saleh Hossaini 2
1 Assistant professor, Al-Mustafa International University
2 Associate professor of Social Studies, Al-Mustafa International University
چکیده [English]

he title by which the Holy Qur'an mentions the family system, and the dignity of man and woman in this system, is an issue that has been studied in this research by the method of inferential thematic interpretation. In the family system in the Qur'an, a man is the “protector” and this concept is different from patriarchy; Maintaining the dignity of woman in this system is one of the most important features of the Quranic family, which has many functions; A place of peace, a psychological shelter for man and children, building the future, obedience and responsibility in the family, honesty and protection of the pure generation, teacher and mentor, preservation of the family’s financial resources and wealth, preservation and protection of respect and honor, legitimate provision of sexual needs, Designing the nutrition and health of family members is one of the important social roles of a muslim woman. It is possible to perform this role by performing tasks such as housekeeping, husbandry and child rearing, protection and spiritual needs of the family while maintaining the dignity of the “guardian” and “protector” man. The position of a man in the Quranic family system is protector, manager, guardian, chief, Amir and leader of family members and wife. Therefore, we can talk about the structure of authority in the
family or the family of the protector man. The findings show that the family is like a tent and the man is the pillar, protector and manager of it, and in his absence, the eldest child has such a role. Expressing the difference between the system of “patriarchy” and “protector” as well as expression of double mode between the position of Mohsen and Qayyim for men and the words Mohsanah and Qanitah for women are among the innovations of this research.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Family system
  • Quran
  • Social dignity
  • Woman
  • Man