روش شهودی از نظر: هستی‌شناسی – معرفت‌شناسی – روش‌شناسی برگرفته از آراء و نظرات ملاصدرا

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

پژوهشگر پسا دکترای گروه مدیریت دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به پیشینه فلسفه و عرفان و اختلافاتی که بین طرفداران عقلی و نقلی و شهودی وجود دارد ، نقطه اتصال و تکامل آن‌ها در آرا و نظرات ملاصدرا دیده می‌شود و ازاین‌رو نظریات ملاصدرا برای شناخت هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی و روش‌شناسی و کاربرد شهود در کنار عقل و نقل از مهم‌ترین موارد است که در این پژوهش به آن‌ها پرداخته‌شده است. ملاصدرا قائل به تشکیک در وجود به‌عنوان حقیقتی واحد است، می‌توان وی را قائل به تشکیک در طریق وصول بدان حقیقت نیز دانست؛ طریقی واحد که در سه مرتبۀ عقل، شهود و وحی رخ نموده است. به اعتقاد وی، نفس انسانی جامع همه حقائق هستی است. ملاصدرا پیوند عقل و نقل و شهود را در کنار هم ممکن ساخته است و امکان کاربرد روش شهودی با استدلال عقلی و نقلی را پذیرفته است. روش شهودی دارای هستی‌شناسی مبتنی بر علم ظهور خداوند و معرفت‌شناسی شهودی توأمان با استدلال و نقل و تجربه و اتحاد علم و عالم و معلوم و بر اساس علم حضوری و حصولی و روش‌شناسی کاربرد شهود و عقل و نقل و تجربه برای رسیدن به حقیقت است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Intuitive method in terms of: ontology - epistemology - methodology Taken from Mulla Sadra's opinions

نویسنده [English]

  • ehsan namdar joyami
Postdoctoral researcher, Department of Management, University of Tehran
چکیده [English]

Considering the background of philosophy and mysticism and the differences that exist between intellectual, narrative and intuitive followers, their connection and evolution point can be seen in Mulla Sadra's views and opinions. Along with reason and quoting, it is one of the most important issues that have been addressed in this research. Mulla Sadra believes in doubt in existence as a single truth, he can also be considered in doubt by reaching that truth; A single way that has occurred in three levels of intellect, intuition and revelation. According to Mulla Sadra, the universe consists of three levels of existence that created the existential worlds, which are: the material world, the example world and the intellect world. For each of these worlds, there are levels in the soul, which include the levels of natural or physical existence, sensual existence, and rational existence. According to him, the human soul is the all-encompassing truth of the universe. Mulla Sadra has made possible the connection of reason and intuition and intuition together and has accepted the possibility of using the intuitive method with rational and narrative reasoning. The intuitive method has an ontology based on the science of the appearance of God and an intuitive epistemology based on reasoning and narration, and based on face-to-face and acquired science and the methodology of using intuition and reason and narration to reach the truth

کلیدواژه‌ها [English]

  • ontology
  • epistemology
  • methodology
  • intuitive method
  • transcendent wisdom

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمۀ مهدی الهی قمشه‌ای، اصفهان، قلم آریا، 1390.
  2. ابن ابی الحدید، عبد الحمید، شرح نهج‌البلاغه، جلد ۲۰، قم، کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی، 1367.
  3. اوژه مارک، کولن، ژان پل، انسان‌شناسی، ترجمۀ ناصر فکوهی، تهران، نشر نی، 1388.
  4. ایمان، محمدتقی، فلسفۀ روش تحقیق در علوم انسانی، شیراز، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391.
  5. برسی، رجب بن محمد، مشارق انوار الیقین فی اسرار امیرالمؤمنین†، بیروت، الأعلمی، 1422.
  6. بلیکی، نورمن، طراحی پژوهش‌های اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر نی، 1384.
  7. بنتون، تد و یان کرایب، فلسفۀ علوم اجتماعی، ترجمۀ مسمی پرست و متحد، تهران، آگه، 1384.
  8. حقیقت، سیدصادق، روش‌شناسی علوم سیاسی، قم، دانشگاه مفید، 1391.
  9. خسروپناه، عبدالحسین، «تبیین رویکردها و فرایند روش‌شناسی در حکمت اشراق»، مجله جاویدان خرد، ش ۲4، پاییز و زمستان 1392.
  • دلاور، على، مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران، انتشارات رشد، 1374.
  • ساروخانی، باقر، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، جلد ۲، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1375.
  1. شمس، منصور، آشنایی با معرفت‌شناسی، ویرایش دوم، تهران، نشر طرح نو، 1387.
  2. صادقی فسائی، سهیلا و محسن ناصری راد، «عناصر بنیادین پژوهش کیفی در علوم اجتماعی: هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، روش‌شناسی و روش»، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران،۱۳۹۰. شماره ۲.
  3. صدرالدین شیرازی، ملاصدرا، الحکمه المتعالیه فی الأسفار العقلیه الأربعه، ۹ جلد، جلدهای ۱، 2، 3، ۴، ۵، ۷، ۹، چاپ سوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981.
  4. صدرالمتألهین، اسرار الآیات، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1360.
  5. ــــــ ، مفاتیح الغیب، تهران، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363.
  6. ــــــ ، رسالة فی الحدوث، تهران، بنیاد حکمت صدرا، 1378.
  7. ــــــ ، المبدأ و المعاد، مقدمه و تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1380.
  8. ــــــ ، التعلیقات على الإلهیات من الشفاء، تصحیح نجفقلی حبیبی، تهران، بنیاد حکمت صدرا.
  9. ــــــ ، تعلیقات حکمة الإشراق، مندرج در حاشیۀ شرح حکمة الإشراق قطب الدین شیرازی، قم، بیدار، بی‌تا.
  10. ــــــ ، المبد و المعاد، تصحیح سید جلال الدّین آشتیانی، تهران، انجمن فلسفۀ ایران، 1354.
  11. ــــــ ، الأسفار الأربعه، قم، انتشارات مصطفوی، بی‌تا.
  12. صلواتی، عبدالله، «تحویلی نگری در حکمت متعالیه»، کتاب ماه فلسفه. شمارۀ ۶۹. خرداد 1392.
  13. علمی سولا، محمد کاظم و لعل صاحبی، طوبی، تطابق ذهن و عین در معرفت شناسی صدرایی و کانتی، ادیان، مذاهب و عرفان، آینه معرفت، 1389 شماره ۲۵: ۸4-۵۳.
  14. فرامرز قراملکی، احد (۱۳۸۵). روش شناسی مطالعات دینی (تحریری نو)، چ ۱، مشهد، دانشگاه علوم رضوی، 1385.
  15. ــــــ ، روش شناسی فلسفۀ ملاصدرا، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1388.
  16. فلیک، اووه، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران، نشر نی، 1387.
  17. کاظمی، علی اصغر، روش و بینش در سیاست، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، 1374.
  18. کیوی ریمون، لوک، وان کامپنهود، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران، فرهنگ معاصر، 1370.
  19. مارش، دیوید و استوکر، جری، روش و نظریه در علوم اجتماعی، ترجمۀ امیر محمد حاجی یوسفی، تهران، پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی، 1378.
  20. ــــــ ، و پاول فورلانگ، «پوست نه پوستین: هستی شناسی و معرفت شناسی در علوم سیاسی»، ترجمه سید علی میر موسوی، فصلنامۀ علوم سیاسی، 1387، سال ۱۱، ش ۴۲، صص ۳۲-64.
  21. مرتضایی، اسداله، بررسی مفهوم علم در معرفت شناسی ملاصدرا، پژوهش‌های علوم انسانی دانشگاه اصفهان، 1392، سال پنجم، شماره ۲۷: ۱۱4-۱۱۳.
  22. منوچهری، عباس، رهیافت و روش در علوم سیاسی، تهران، انتشارات سمت، 1387.
  23. میرباقری فرد، علی اصغر، «عرفان عملی و نظری یا سنت اول و دوم عرفانی؟»، پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا) (مجله دانشگاه اصفهان)، 1391، سال 6، شمارۀ ۲، ۸۸-65.
  24. ‌های، کالین، درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی، ترجمۀ احمد گل محمدی، تهران، نی، 1385.
  25. هومن، حیدرعلی، راهنمای عملی پژوهش کیفی، تهران، سمت، 1385.
  26. Barbour, Rosaline. S. (2007). Introducing Qualitative Research: A Student's Guide to the Craft of Doing, Sage Publications Ltd.
  27. Blaikie, N. (1993). "Approaches to Social Enquiry". In Bloch, M, Marxism and Anthropology, Oxford University Press.
  28. Carter, Stacy. M & Miles, Little! (2007). "Justifying Knowledge, Justifying Method, Taking Action: Epistemologies, Methodologies, and Methods in Qualitative Research", Qualitative Health Research, 17 (10): 1316-28.
  29. Charmaz, C. (2006). Constructing Grounded Theory: A Practical Guide Through Qualitative Analysis. London: Sage.
  30. Corbin, J, Strauss A. (2008). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (3rd edition) , SAGE Publications, Inc.
  31. Dey, I. (1999). Grounding Grounded Theory: Guidelines for Qualitative Inquiry. London: Academic Press.
  32. Harding, S. (1987). "Introduction: Is There a Feminist Method?. In S. Harding (Ed. ) , Feminism and Methodology: Social Science Issues (pp. 1-14). Bloomington: Indiana University Press.
  33. Krauss S E. (2005). Research Paradigms and Meaning Making: A Primer the Qualitative Report Volume 10 Number 4, 758-770 December
  34. Laplantine Francois. (2000). La description ethnographique. Paris, Nathan-université.
  35. Onuf, N. (2002). Worlds of our making: The strange career of constructivism in international Relations, In Puchala ed, pp 41-119.
  36. Schwandt, T. (2001). A Dictionary of Qualitative Inquiry (2nd ed. ) , Thousand Oaks, CA: Sage.
  37. Straus A, Corbin J (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Newbury Park, CA: Sage.
  38. Waever, O. (1997). "Figures of International Thoughi," in Waever and Neumann, eds.
  39. Walliman, Nicholas. S. R. (2006). Social Research Methods, Sage Publications Ltd.
  40. Wight, Colin (2000). Interpretation All the Way Down?, A Reply to Roxanne Lynn Doty, European Journal of International Relations, Vol 6, Issue 3.
  41. Willing, Colin (2001). Introducing qualitative research in psychology, Adventures in theory and method, Open University Press. 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار