تبیین بینش معمار و کنش رفتاری مخاطب درخلق انواع معماری (فرم گرا، معناگرا و قدسی) با تکیه بر انسان‌شناسی اسلامی

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

استادیارگروه معماری، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران

چکیده

شناخت نفس معمار در شناخت آثار معماری و نوع تأثیرگذاری آن بر رفتار مخاطبین قابل‌تأمل است. کنش بین خالق و مخاطب اثر، یک پدیده اجتماعی است که موضوع آن انسان است و پرداختن به مسئله انسان‌شناسی می‌تواند بسیاری از کنش‌های رفتاری مخاطب را نسبت به محیط تبیین و کنترل نماید و هرگونه دگرگونی در معنای معماری که حاصل از نفس معمار است، رفتار متفاوتی را برای مخاطبین ایجاد خواهد نمود. امروزه خلط انواع معماری فارغ از بررسی نفس معمار، منتج به ایجاد هرگونه خوانش رفتاری از مخاطب شده و درحالی که مراتب متفاوت نفس انسان (اماره، لوامه و مطمئنه)، می‌تواند شناخت متفاوت (بینش)، خلق متفاوت (منش) و رفتار متفاوت (کنش) ایجاد نماید. اینکه کدام شناخت، منتج به کنش حقیقت محور و کدام شناخت، منتج به کنش غیرحقیقی می‌شود؛ هدفی است که پژوهش حاضر سعی دارد به‌صورت توصیفی – تحلیلی در بستر حکمت اسلامی و با تکیه بر مراتب وجودی نفس انسان، مورد بازشناسی قرار دهد و در این راستا اثر مبتنی بر نفس اماره، معماری فرم گرا و کنش رفتاری غفلت محور، اثر مبتنی بر نفس لوامه، معماری معناگرا و کنش رفتاری کمال محور و اثر مبتنی بر نفس مطمئنه، معماری قدسی و کنش رفتاری تذکر محور، ایجاد خواهد نمود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the vision of the architect and the behavioral action of the audience in creating different types of architecture (form-oriented, semantic and sacred) based on Islamic anthropology

نویسنده [English]

  • nasim ashrafi
Assistant Professor, Department of Architecture, Pardis Branch, Islamic Azad University, Pardis, Iran
چکیده [English]

Understanding the works of architecture and the type of its impact on the behavior of the audience, without knowing the architect's soul in the creation process, is a topic that can be considered in the field of pathology of contemporary architecture. The action between the creator and the audience of the architectural work is a social phenomenon whose subject is human and addressing the issue of anthropology in this area can explain and control many behavioral actions of the audience towards the living environment and any change in the meaning of architecture. Which is the result of the architect himself, will create different behavior for the audience in the community. Nowadays, the sputum of different types of architecture, regardless of examining the architect's soul, has led to the creation of any behavioral reading of the audience, while different levels of the human soul can be different cognition), different creation and Create different behavior. Which cognition is real and results in truth-oriented action and which cognition results in unreal action; It is a subject and purpose that the present study tries to recognize descriptively-analytically in the context of Islamic wisdom governing the existential levels of the human soul.
In this regard, it has been achieved that the effect is based on the ego, form-oriented architecture and neglect-oriented behavioral action, the effect based on ego, semantic architecture and perfection-oriented behavioral action, and the effect based on the confident self, sacred architecture and It will create a reminder-oriented behavioral action

کلیدواژه‌ها [English]

  • Architect's soul
  • audience action
  • architecture
  1. آقا شریفیان اصفهانی، مهرداد؛ امین پور، احمد، «فتوت نامه معماری اصول چهارده­گانه اخلاق حرفهای معماری و شهرسازی»، نشریه فیروزه اسلام ، شماره 1، 1392.
  2. اشرافی، نسیم، طلوع فلسفه، هنر و معماری (درآمدی بر نقد فلسفه یونان و تأثیر آن بر هنر و معماری غرب)، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفیˆ
  3. باباپور گل افشانی، محمد مهدی؛ اسفندیار، قدیر،«معناشناسی واژگان «عقل» و «تفکر» در ارتباط با مفهوم «فطرت» در قرآن»،آینه معرفت شماره35، 1392.
  4. بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیرالقرآن، تهران، بنیاد بعثت، 1416.
  5. بقلی، روز بهان، رساله القدس، تهران، انتشارات یلدا قلم، 1381.
  6. بلخاری، حسن، هندسه خیال و زیبایی (پژوهشی درآرای اخوان الصفا درباره حکمت هنر و زیبایی)، تهران، مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن، 1388.
  7. بورکهارت، تیتوس، روح هنر اسلامی، ترجمه سید حسین نصر، در مبانی هنر معنوی، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، 1387.
  8. پاکباز، رویین، در جستجوی زبان نو: تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید، تهران، انتشارات نگاه، 1397.
  9. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و دررالکلم، ترجمه مصطفی درایتی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، 1395.
  • حکیمی، محمدرضا، الحیاة، ترجمه احمد آرام، تهران، انتشارات دلیل ما، 1391.
  • خامنه‌ای، سیدمحمّد، روح و نفس، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1387.
  1. سامه، رضا، صداقت، علی، «مرتبه بندی معماری متناسب با ساختار وجودی انسان براساس آموزه‌های قرآن و حکمت اسلامی»، دوفصلنامه تخصصی پژوهش­های میان رشته‌ای قرآن کریم، سال چهارم، شماره1، 1392.
  2. سجادی، سیدجعفر، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد، 1387.
  3. طباطبایی، محمد حسین، بررسی‌های اسلامی، ترجمه هادی خسروشاهی، قم، بوستان کتاب قم، 1388.
  4. همو، تفسیرالمیزان، ترجمه مکارم شیرازی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1392.
  5. فاطمی، فریدون، ترجمه هگلی‌های جوان لارنس استپلویچ، تهران، نشر مرکز، 1373.
  6. فربد، محمدصادق، مبانی انسان‌شناسی، تهران، انتشارات عصرجدید، 1384.
  7. قریشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1397.
  8. کبیر، یحیی، فلسفة آنتروپولوژی، قم، انتشارات مطبوعات دینی، 1391.
  9. محمودی، مهناز، «رمانتیسم: بنیان‌های معرفت شناختی و نمود آن در هنر و معماری»، کتاب ماه هنر، شماره 77 و78، 1383.
  10. مصباح یزدی، محمد تقی، انسان‌شناسی در قرآن، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1390.
  11. مطهری، مرتضی، حرکت و زمان در فلسفه، تهران، انتشارات حکمت، 1380.
  12. همو، فطرت، تهران، انتشارات صدرا، 1394.
  13. معماریان، غلامحسین، سیری در مبانی نظری معماری، تهران، مولف، 1396.
  14. ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی، تفسیر القران کریم، ترجمه محمد خواجوی، تهران، انتشارات سروش، 1372.
  15. همو ، الشواهدالربوبیه، ترجمه جواد مصلح، تهران، انتشارات سروش، 1391.
  16. ندیمی، هادی، آئین جوانمردان و طریقت معماران- سیری در فتوت نامه‌های معماران و بنایان و حرف وابسته، شماره 21 و 22، 1375.
  17. نصر، سید حسین، دین و نظم طبیعت، تهران، نی، 1393.
  18. نقره‌کار، عبدالحمید، درآمدی بر هویت اسلامی در معماری و شهرسازی، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، 1387.
  19. نقی زاده، محمد، «حسّ حضور. مطلوب ترین برآیند ارتباطات انسان با محیط»، دو فصلنامۀ مطالعات معماری ایران ، شماره 2، 1391.

هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان، کشف المحجوب، تصحیح محمود عابدی، تهران، سروش، 1390