2024-03-29T02:16:09Z
https://iss.razavi.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=140
پژوهش های اجتماعی اسلامی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
1029-0117
1393
20
102
شاخصههای تمدن اسلامی از منظر آیات و روایات
الهام
تقی نیا
واژة تمدن در علوم اجتماعی از واژههایی است که در تحلیلهای تاریخی ـ اجتماعی مورد استفاده قرار میگیرد. تمدنها براساس نوع تکوین، اشکال مختلفی دارند و هر یک دارای ویژگیهایی هستند که میتوان به وسیلة آن، تمدنها را از یکدیگر بازشناخت و تقسیمبندی نمود. یکی از این تمدنها، تمدن اسلامی است که مبتنی بر جهان بینی اسلامی است. در این پژوهش به دنبال آن هستیم که بارزترین ویژگیهای تمدن اسلامی را که زاییدة اسلام است، همچون داشتن جهانبینی پویا، مبارزه با سنتهای غلط اجتماعی و فرهنگی حاکم بر جامعه، عدالت محوری، تأکید بر مدارا و بصیرت، اقتدارگرایی، مسؤولیتپذیری و... از منظر آیات و روایات مورد تبیین و بررسی قرار دهیم. در این پژوهش از روش کتابخانهای و توصیفی ـ تحلیلی استفاده شده است.
تمدن
تمدن اسلامی
تمدن اسلامی در قرآن
2014
11
22
3
22
https://iss.razavi.ac.ir/article_731_1e82243fdb7e4e3d4d1a81ba41d47c60.pdf
پژوهش های اجتماعی اسلامی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
1029-0117
1393
20
102
بازسازی مبانی علوم اجتماعی در پرتو آموزههای قرآن
قدرت الله
قربانی
علوم اجتماعی با واقعیتهای مهمی همچون انسان، اجتماع، اندیشة انسان و رفتار اجتماعی او سروکار دارند. علوم اجتماعی و انسانی، تلاش دارند تا قوانین اجتماعی را براساس نوع نگرش به انسان، اجتماع، نسبت انسان و اجتماع و اندیشة فردی و اجتماعی او به دست آورند؛ در حالی که استخراج قوانین اجتماعی از موارد مذکور بر مبانی مابعدالطبیعی و دینی متکی است که علوم اجتماعی برآنها مبتنی هستند. قرآن به عنوان یک کتاب الهی دارای آموزه های برجسته ای دربارة خدا، انسان، اجتماع، سنتها و قوانین زندگی اجتماعی است که این امکان را فراهم میسازد تا نگرش مابعدالطبیعی و دینی، یعنی جهان بینی الهی خاصی برای انسان شکل گیرد که به عنوان مبانی و پیش فرضهای علوم اجتماعی به کار گرفته شود. در واقع میتوان با استفاده از آموزههای قرآن به انسانشناسی و جهانشناسی، یعنی نگرش فلسفی کلی از جهان و جوامع بشری و نسبت انسان با خدا دست یافت که جهانبینی منسجمی را به محقق علوم اجتماعی میبخشد تا در بازسازی نگرش اجتماعی خود از آنها استفاده نماید. برای مثال، قرآن با بیان معنای درست فطرت، اختیار و آزادی در انسان و جایگاه او در نظام هستی، قانونمندیهای ثابت جوامع و نتایج لایتغیر رفتارها و عملکردهای اجتماعی انسانها و نیز نقش طولی خداوند در رویدادهای اجتماعی، بصیرت جدیدی را برای شکل دادن مبانی علوم اجتماعی ایجاد میکند. در این مقاله، نحوة استفاده از آموزههای قرآن در بازسازی مبانی و پیش فرضهای علوم اجتماعی همچون جامعهشناسی، به عنوان مطالعة موردی، مورد آزمون قرار میگیرد تا نشان داده شود که ماهیت مبانی جامعهشناسی متأثر از آموزههای قرآن چگونه است و چه نتایجی را دربردارد.
آموزههای الهی
سنتهای الهی
مبانی علوم اجتماعی
2014
11
22
23
50
https://iss.razavi.ac.ir/article_732_e2cea0d55e269ce889a9ad52ba6d4fca.pdf
پژوهش های اجتماعی اسلامی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
1029-0117
1393
20
102
بررسی علل عدم پذیرش امر به معروف و نهی از منکر در جامعه
محمد رضا
جواهری
یکی از مسائل مهم و اساسی در راه احیاء و اجرای امر به معروف و نهی از منکر در جامعه، بررسی وکنکاش در علل عدم پذیرش امر به معروف و نهی از منکر است.آسیبشناسی کارنامة امر به معروف و نهی از منکر، نقاط ضعف و موانع مقبولیت را آشکار میسازد. در امر به معروف و نهی از منکر دو موجود مختار و آزاد با هم ارتباط و تعامل دارند. شناسایی ویژگیهای احتمالی و ممکنالوجود در شخصیت و رفتار و گفتار «آمر» و «مأمور» برای واکاوی و کشف مشکلات و چالشهای پذیرش و مقبولیت امر به معروف و نهی از منکر در جامعه ضرورت دارد. در این تحقیق از تجارب شخصی و ارزشیابیهای تشخیصی و نظرخواهیها از دبیران و اعضای شوراهای امر به معروف و نهی از منکر در کارگاهها و دورههای آموزشی بهرهبرداری شده است. این پژوهش با مطالعات فردی کتب حدیثی و فقهی در حوزة امر به معروف و نهی از منکر با روش توصیفی و تحلیلی معطوف به منابع پیرامون این دو فریضه انجام شده است. هدف شناسایی و تبیین علل عدم پذیرش امر به معروف و نهی از منکر در جامعه و فراهم ساختن زمینة برای تلاش در راه رفع آنها میباشد. عوامل عدم پذیرش امر به معروف و نهی از منکر در دو بخش علل مرتبط با آمران به معروف و ناهیان از منکر و علل مربوط به مخاطبان و شنوندگان شایسته طرح و بررسی است. در این مقاله علل کلی و علل وابسته به آمران به معروف و ناهیان از منکر بررسی میگردد.
امر به معروف و نهی از منکر
موانع پذیرش
آسیبشناسی
آمر
گوینده
2014
11
22
51
78
https://iss.razavi.ac.ir/article_733_5a10258671c026c976e30117ce4aa5f3.pdf
پژوهش های اجتماعی اسلامی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
1029-0117
1393
20
102
خانواده و نقش آن در اقتصاد مقاومتی
محمود
اصغری
خانواده به عنوان واحد کوچکی از اجتماع در توسعه و رشد اقتصادی جامعه نقشی اساسی ایفا میکند. در نتیجه میزان، چگونگی و شیوة مصرف و پسانداز او در عملکرد و چرخههای اقتصاد کشور تأثیر به سزایی دارد.
مصرف علاوه بر آن که به عنوان هدف تولید و توزیع مورد توجه قرار میگیرد، هرگونه تغییر در آن، میتواند تأثیر به سزایی بر دیگر متغیرهای کلان اقتصادی، از جمله پسانداز و سرمایهگذاری داشته باشد.
مؤلفههای اصلی مصرف که عبارتند از سطح مصرف، ترکیب کالاهای مصرفی و چگونگی مصرف، در بستر فرهنگ خانواده شکل میگیرد؛ زیرا خانواده اولین پایگاه تربیت و پرورش منابع انسانی است و از آنجا که فرهنگ مصرفی در خانوارهای کشور ما با اسراف و تبذیر همراه است، اصلاح الگوی مصرف خانوار به دلیل فاصلة آن با الگوی مصرف مطلوب اقتصاد مقاومتی و ناهمگونی آن با الزامهای الگوی مصرف مورد نظر جامعة اسلامی، ضرورتی گریز ناپذیر است.
در این پژوهش در پی اثبات این فرضیه هستیم که بین الگوی مصرف و پسانداز خانواده و اقتصاد مقاومتی رابطة معناداری وجود دارد.
یافتههای مقاله بیانگر آن است که:
ـ الگوی مصرف خانوار اگر منطبق بر الگوی تولید کشور باشد با اقتصاد مقاومتی سازگار است و اگر منطبق بر الگوی تولید داخلی نباشد به عنصر ضد اقتصاد مقاومتی تبدیل خواهد شد.
ـ به دلیل این که وضعیت موجود الگوی مصرف خانوار، و رسیدن به وضعیت مطلوب الگوی مصرف خانواده، هر دو در بستر باورها و ارزشها میگیرند، تقویت باورهای دینی و بهرهگیری از آموزههای اسلامی در رابطه با مصرف میتواند از کارامدی بالایی برخوردار باشد.
ـ در کوتاه مدت نیز میتوان از طریق تقویت فرصتهاى سرمایهگذارى جهت جذب پساندازهای کم همراه با تبلیغ آثار مثبت آن در اقتصاد، راه را برای کاهش مصرف و افزایش پسانداز هموار نمود.
خانواده
اقتصاد مقاومتی
مصرف بهینه
پسانداز
2014
11
22
79
96
https://iss.razavi.ac.ir/article_734_a8a023b6a2fe34317b6a0ec02250c622.pdf
پژوهش های اجتماعی اسلامی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
1029-0117
1393
20
102
آداب همسایهداری در سبک زندگی اسلامی
مرتضی
رحیمی
کلمه «جار» که جمع آن جیره و جیران است، بارها در قرآن و دیگر متون اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. در خصوص معنای لغوی و اصطلاحی آن دیدگاهها و اختلافات زیادی وجود دارد، اما در همة معانی لغوی آن، تمایل و علاقه مندرج است. در خصوص معنای اصطلاحی آن نیز عرف و شرع بهترین داور است. این اختلاف در خصوص محدودة آن نیز به چشم میخورد.
کلمة «جار» از جنبههای گوناگون، همچون قرب و بعد و... تقسیم میشود. هر چند کلمة مزبور هر نوع همجواری از جمله هم جواری در محیط کار، اتومبیل، هواپیما و... را شامل است، اما کاربرد آن در خصوص مسکن و محل زندگی وضوح بیشتری داشته و توجه دانشمندان اسلامی، همچون علمای اخلاق، فقه و... را به خود جلب نموده است.
با توجه به مفهوم «جار» و محدودة آن در متون اسلامی، از جمله قرآن، صحیفة سجادیه و... آدابی بیان شده که از یک سو سبک زندگی مناسب همسایه را بیان میدارد و از سویی نقش همسایة خوب در آرامش و بهداشت روان را نشان میدهد. همچنین تحت عنوان «همسایگی» برای همسایگان، آدابی بیان شده که در جهت انس و الفت و محبت و جذب قلوب بسیار سازنده و مفید است.
همسایه
حسن جوار
آداب همسایهداری
امام سجاد
2014
11
22
97
128
https://iss.razavi.ac.ir/article_735_a118338b220cb80fc78146b46fc4c959.pdf
پژوهش های اجتماعی اسلامی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
1029-0117
1393
20
102
جایگاه عوامل زیستی در موفقیت فرد از منظر قرآن و روایات
محمدرضا
مشکانی
در رسیدن به هدف که موفقیت تلقی میگردد، عوامل متعددی دخالت دارد که ممکن است نقش برخی از این عوامل مستقیم و نقش برخی دیگر به صورت غیرمستقیم باشد. از این میان جایگاه عوامل زیستی انکار ناپذیر است. در اسلام به اصل این نوع اثرگذاری اشاره شده است که تأثیر فوق در سه جریان تأثیر بدن بر روح، تأثیر روح و روان بر بدن و ابزاریت بدن برای روح دستهبندی میشود. اسلام دستورالعملهای قابل توجه و دقیقی را برای زندگی زیستی انسان ارائه نموده است. قسمتی ازاین دستورالعملها در این دستهبندی جای میگیرد که عبارتند از 1. تغذیه (شامل الف: تناسب در تغذیه، ب: تعادل در تغذیه، ج: آداب در تغذیه)، 2. تخلیه، 3. بهداشت، 4. استراحت، 5. اجتناب از گناهان، 6. عوامل زیست محیطی و 7. مدیریت غرائز.
به طور غالب کسانی که براساس موازین عقلانی زندگی میکنند هدفی را نیز دنبال میکنند که رسیدن به آن هدف برای آنها موفقیت تلقی میگردد.
تغذیه
تخلیه
بهداشت
استراحت
اجتناب از گناهان
عوامل زیستی محیطی
مدیریت غرائز
2014
11
22
129
154
https://iss.razavi.ac.ir/article_736_5f83ecd9e014e5bb221574c6fe50e8ed.pdf
پژوهش های اجتماعی اسلامی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
1029-0117
1393
20
102
فهرست
فهرست
فهرست
2014
11
22
1
2
https://iss.razavi.ac.ir/article_737_23c719b5b92aa7cff653368217eb8444.pdf
پژوهش های اجتماعی اسلامی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
1029-0117
1393
20
102
شناسنامه
شناسنامه
شناسنامه
2014
11
22
https://iss.razavi.ac.ir/article_738_e7fff1065ae168ca9366909cc088f73b.pdf