دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
21
107
2016
02
20
آسیبشناسی مدیریت فرهنگی از منظر قرآن کریم
3
52
FA
نعمت الله
فیروزی
دانشجوی دکترای علوم قرآنی و حدیث دانشگاه قم
firoozi@imamreza.ac.ir
فرهنگ، در حقیقت، راه و رسم و شیوة زندگی است و آن را نمیتوان از زندگی انسان جدا کرد. حیات و شکوفایی یک ملت در گرو فرهنگی پویا و بالنده است. علم و اقتصاد، پول و ثروت و منابع زیرزمینی برای تأمین و تضمین آیندة بشریت تعیین کنندة صرف نیست، بلکه این ضعف عوامل فرهنگی است که همواره سبب سقوط و زوال تمدنها بوده است.<br /> عدم اهتمام لازم به جریان فرهنگی و آسیبشناسی صحیح آن، یک ملت را فرسوده و در نهایت به سوی نابودی سوق میدهد. لزوم برنامهریزی برای محافظت از مرزهای فرهنگی و پاسداری از باورهای دینی، ضرروت مدیریت کارامد فرهنگی، مبتنی بر آموزههای قرآنی را نشان میدهد. این جستار در پی آن است که به یکی از موضوعات مهم حوزة مدیریت فرهنگی، یعنی شناخت آسیبها و همچنین کمبودها بپردازد.<br /> آسیبشناسی، رهیافتی است که با نگاهی دقیق به فرایندها، درصدد شناسایی مشکلات است و به کشف راه حلها میپردازد. شناخت آسیبها گاهی با تدبر و تعقل و تحلیل و آموختن از دیگران حاصل میگردد و گاه در مسیر مواجهه و تجربة آن حوادث به دست میآید.<br /> در یک نگاه و تقسیمبندی کلی میتوان گفت: برخی آسیبها و موانع فرهنگی، آسیبهای بیرونی هستند و برخی دیگر درونیاند. آسیب بیرونی یعنی عواملی که اساساً مانع روی آوردن انسانها به ارزشهای فرهنگی<br /> میشوند و آسیب درونی یعنی عواملی که موجب تضعیف عقاید و ارزشهای فرهنگی میشوند. آسیبهای درونی برای فرهنگ یک جامعه خطرناکتر و سهمگینترند.
قرآن,فرهنگ,مدیریت فرهنگی,آسیبشناسی,کمبودها
https://iss.razavi.ac.ir/article_599.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_599_44b8e91116066adf7d350454e3dbcadd.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
21
107
2016
02
20
بررسی استراتژی نهضت عاشورا در ارتباط با قدرت حاکم
53
86
FA
علیرضا
کاظم پور
دانش آموختة مقطع کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی دانشگاه تهران
kazempour22@gmail.com
محمدرضا
شریفاتی
دانش آموختة مقطع کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه آزاد تهران مرکزی، مدرس دانشگاه
mr.sharifani@yahoo.com
محمدحسین
امیدخواه
دانش آموختة مقطع کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی دانشگاه تهران
hossein.omid@gmail.com
در این پژوهش ابتدا محقق به طراحی مدلی پیشنهادی با عنوان «استراتژی پیشوایان دین در ارتباط با قدرتهای حاکم» همت گماشت و پس از تأیید و نهایی شدن آن توسط خبرگان علوم حوزوی و دانشگاهی، ضمن تقسیم نهضت عاشورا به چهارده مقطع زمانی (از زمان حضور حضرت اباعبدالله الحسین7 در مدینه پس از به خلافت رسیدن یزید ملعون تا بازگشت کاروان اسرای عاشورایی به مدینه)، به بررسی استراتژیهای این نهضت براساس مؤلفههای مدل تحقیق و با استفاده از نظر خبرگان پرداخته است. این امر با توزیع پرسشنامهای 89 سؤالی به 60 نفر از خبرگان و سپس جمعآوری و تحلیل دادهها از طریق آزمونهای t و فریدمن صورت پذیرفت و نتایج آن به طور مفصل ارائه گردید. لازم به توضیح است نتایج این پژوهش صرفاً ناشی از نمونة انتخاب شده است و نمیتوان آن را به طور قطعی به استراتژیهای حضرت اباعبدالله الحسین7 نسبت داد.
استراتژی شهادتطلبی از استراتژیهای قیام در روز عاشورا عنوان مهمترین (بالاترین امتیاز) استراتژی را در میان تمامی مقاطع به خود اختصاص داده است و کاربردیترین استراتژی نیز که در هفت مقطع زمانی دیده میشود، استراتژی دفاع از استراتژی کلان قیام میباشد.
در مقاطع قبل از شهادت حضرت اباعبدالله الحسین7 از انواع استراتژیهای کلان: قیام، مبارزة کلامی و خلق فرصت، بیشترین اهمیت را داشتهاند که از این میان، استراتژیهای شهادتطلبی، دفاع، افشاگری، ارشاد، حضور مؤثر و هجرت را میتوان نام برد و در مقاطع پس از شهادت اباعبدالله الحسین7 از انواع استراتژیهای کلان: مبارزة پنهان و مبارزة کلامی بیشترین اهمیت را در نهضت عاشورا داشتهاند، که از این میان میتوان به استراتژیهای صبر، افشاگری و ذکر مصیبت اشاره نمود.
استراتژی,مدیریت استراتژیک,پیشوایان دین,نهضت عاشورا,حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام
https://iss.razavi.ac.ir/article_600.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_600_4b0a574a37a51d834df50c8a4dabc69d.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
21
107
2016
02
20
نگاهی آسیبشناسانه به مدیریت چالشهای اعتقادی در جهان اسلام
87
102
FA
سید مجید
ظهیری
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
sm.zahiri@isca.ac.ir
اصل اختلافهای دینی و مذهبی در میان انسانها و جوامع بشری امری است اجتنابناپذیر، اما لزوم توجه به مدیریت این اختلافها نیز نباید انکار شود. مدیریت اختلافهای اعتقادی، چه صورت بینالادیانی و چه صورت<br /> بینالمذاهبی و چه صورت درون مذهبی آن، آن گاه که در سطح عالمان دینی و متخصصان مربوطه باشد، از نوع مدیریتهای علمی (معرفتی) است. اما<br /> آنگاه که اختلافهای اعتقادی از سطح علما به سطوح مختلف عامة اجتماع سرایت کند، به عنوان یک وضعیت اجتماعی ویژه قلمداد میشود و مدیریت علمی (معرفتی) در این وضعیت کارامدی ندارد؛ چرا که در این سطوح عواطف، احساسات، هیجانها، بیمها، امیدها و آرزوها و به طور کلی امور روانشناختی بر امور عقلانی غلبه دارد. طبیعی است که مدیریت اختلاف در این سطوح ویژگیهای خاص دارد. یکی از مصادیقی که جهان اسلام را در هر دو سطح مذکور درگیر کرده است، جریان تکفیری است. در این مقاله به آسیبشناسی دو نوع مدیریت مواجهة علمی (معرفتی) و مواجهة اجتماعی با این جریان پرداخته شده است و راهکارهایی که به مدیریت صحیح چالشهای اعتقادی در هر دو سطح و برونرفت از وضعیتهای آسیبزا کمک میکند برشمرده شده است.
چالشهای اعتقادی,جریان تکفیری,مدیریت چالشهای اعتقادی,جامعة اسلامی
https://iss.razavi.ac.ir/article_601.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_601_fa38e42c1ff843bcd074680881f26a17.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
21
107
2016
02
20
نسبت فرد و جامعه در نگاه اسلامی
103
132
FA
بابک
شمشیری
عضو هیأت علمی دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز
bshamshiri@rose.shirazu.ac.ir
موضوع اصالت فرد یا جامعه از جمله مواردی است که در طول چند دهة گذشته اندیشمندان مسلمان به آن توجه نشان دادهاند. برخی از اندیشمندان موضعی بینابین اتخاذ کرده و اصالت را به هر دو دادهاند و برخی دیگر نیز به کلی اصالت جامعه را نفی کردهاند. گرچه هر دو گروه در تأیید مدعای خود دلایل و شواهدی ارایه نمودهاند، اما این موضوع به عنوان یک مسأله همچنان به قوت خود باقی است. از این رو هدف از مطالعة حاضر تبیین جایگاه فرد و جامعه و نسبت آنها از منظر آموزههای اسلامی است. بر این اساس،<br /> پرسشهای این مطالعه عبارتند از:
1. در نگاه اسلامی، اصالت از آن فرد است و یا جامعه؟
2. در چارچوب آموزههای اسلامی، چه جایگاه و نقشی را میتوان برای جامعه در نظر گرفت؟
روش مطالعة حاضر عبارت است از تحلیلی ـ استنتاجی. نتایج این مطالعه نشان میدهد که در چارچوب آموزههای اسلامی، در نهایت اصالت از آن فرد است، اما جامعه نیز نقش تأثیرگذار دارد. این تأثیرگذاری به شکل بسترسازی عمل میکند. در پایان نوع مطلوب بسترسازی از منظر آموزههای اسلامی، مورد بحث قرار گرفته است.
اصالت فرد,اصالت جامعه,آموزههای اسلامی,بسترسازی,اندیشمندان مسلمان
https://iss.razavi.ac.ir/article_602.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_602_dbc73f0552930a7967ffee648011e66d.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
21
107
2016
02
20
مؤلفههای تحقق احساس شادمانی در اسلام
133
162
FA
سید حمید
رئوف
پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی
ha.raoof@ihss.ac.ir
زهره
قادری
دانشجوی دکتری دینپژوهی؛ دانشگاه ادیان و مذاهب قم (نویسندة مسؤول)
zo.ghaderi@gmail.com
شادی و شادمانی حالت و روحیهای پیشبرنده در انسان است و به لحاظ روانی، نشان سلامت انسان تلقی میشود. با این حال، لفظ «شادی» یا «نشاط» عنوانی کلی و مبهم است و شمول معنایی متعدد و گاه متضادی دارد. علاوه بر این، شادی و نشاط مطلوب (که مورد تأیید آموزههای دینی است) دایرة محدودتری را در مقایسه با مطلق شادی و شادمانی دارا بوده و مصادیق مشخصی را شامل میشود. این مصادیق، گاه منطبق با شادی مصطلح در جامعه نبوده و سطوح متفاوتی را نیز شامل میشود. سطوحی که حوزههای متعدد معنوی، اخلاقی و عملی را در برمیگیرد.
در این مقاله، به شکل گستردهای بر توانمندی و جامعیت تعالیم دینی در تحقق حیات توأم با شادمانی برای انسان تأکید شده و از طریق تعالیم دینی مندرج در قرآن و سنت روایی، الگویی برای کسب شادمانی مطلوب دینی استخراج شده است. در این الگو، چیستی شادی مطلوب معرفی و راههای کسب آن مشخص شده است. بر این اساس، انسان برای کسب و تجربة احساس شادی و نشاط مطلوب دینی، باید با رجوع به تعالیم اسلامی گام بردارد. این کار هم سربلندی و نتیجهدهی در انتخاب را برای انسان تضمین میکند و هم راهی را عرضه میدارد که در آن انسان دچار آفت و آسیب دینی نشود.
غم و شادی,ممدوح و مذموم,الگوی شادکامی,حیات مادی و معنوی,عوامل شادیافزا
https://iss.razavi.ac.ir/article_603.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_603_9791f25f2da1890fd062b1a923022504.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
21
107
2016
02
20
آثار امر به معروف و نهی از منکر در حوزههای اجتماعی
163
186
FA
مریم
سعیدیان جزی
عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان
msaeedyan@ltr.ui.ac.ir
هدف اصلی تحقیق، اثبات ضرورت وجودی امر به معروف و نهی از منکر در حوزة اجتماعی و پاسداشت آن است. این تحقیق بخشی از ابعاد فرافردی این مقوله را از منظر تفکر اجتماعی ـ تاریخی دین مدار بر محور دین اسلام و با تأکید بر دستاوردها ارائه داده است. امر به معروف و نهی از منکر یک مسألة عقلی و واجب دینی است که آحاد افراد جامعة ایمانی نسبت به آن مکلف هستند. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سؤال است که «نسبت میان امر به معروف و نهی از منکر با اجتماع انسانی چیست و دستاوردهای آن در این حوزه کدام است؟». مطابق با این امر، تحقیق، در سه محور تنظیم شدهاست. نخست مفهوم و جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در اندیشة اسلامی، به طور مختصر، بیان شده است. در ادامه، دستاوردهای اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر از دو حیث نظری (کلان) و عملی (کارکردی) طرح و از حیث عملی، این دستاوردها در سه حوزة سیاسی، تربیتی و عمومی تفکیک<br /> یافته است. آنچه از این مسأله به دست میآید، آنکه امر به معروف و نهی از منکر موتور محرکة جامعة ایمانی و رمز پویایی آن است و پویایی این فریضة الهی در جامعة ایمانی، نشانة سلامت اخلاقی و تعالی معنوی جامعه و ضامن امنیت و حرکت آن بر مدار آموزههای دینی و احکام الهی است. امر به معروف و نهی از منکر با ارائة یک الگوی جامع توحیدی از زندگی مبتنی بر پایههای ایمانی و قائل شدن به حق الهی انسان بر تعیین سرنوشت خود، در فراهم آمدن کمال اجتماعی و جامعة توحیدی سهم به سزایی دارد، که از آن جمله میتوان به تعریف کار ویژههای محوری در حوزة تربیتی و تحکیم مناسبات اجتماعی، حضور فعال در حوزة سیاسی (حکومتی) و عمومی، تقویت ایدههای تعالی انسانی و حفاظت از حریم الهی ـ انسانی اشارهکرد. در این مقاله با استفاده از متون اسلامی و روش تحلیلی ـ روایی و اسنادی؛ فرصتی برای فهم بیشتر این فریضة الهی صورت گرفته است. امید که رهیافت مناسبی برای مدیران فرهنگی باشد و توفیق بیشتری برای همگان فراهمآید تا بیش از پیش، به پاسداشت و حراست از آن اهتمام نمایند.
امر به معروف,نهی از منکر,حاکمیت,امنیت اجتماعی,توسعة عمومی
https://iss.razavi.ac.ir/article_604.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_604_08db09ec9c3e5a02aa8d57553d398d99.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
21
107
2016
02
20
آسیبشناسی سبک زندگی ایرانیان و طـراحی الگـوی زنـدگی بهشتـی
187
212
FA
عباسعلی
سلطانی
دانشیار و عضو هیأت علمی فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
soltani@um.ac.ir
جواد
یعقوبی
دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد (نویسندة مسؤول)
javadyaghobi97@yahoo.com
انقلاب اسلامی حامل روش تازة زندگی و متکفل فتح باب جدیدی در شیوة زیست انسان بود. از این رو تحقیق در سبک زندگی، در واقع گام برداشتن در جهت تعمیق ارزشها و آرمانهای اصیل انقلاب اسلامی است. سبک زندگی یکی از موضوعات جدید در جامعة ماست که بعد از تأکیدات مقام معظم رهبری جای خود را به عنوان یک بحث نوبنیاد در تحقیقات پژوهشگران باز کرده است. نوشتار پیش رو نگاهی چند وجهی به این موضوع دارد؛ از سویی در پی بررسی و مطالعة شیوة زندگیِ مردمِ جامعة امروز ایران و تشریح میزان نفوذ مدلهای غربی و غیر اسلامی ـ ایرانی بر زندگی ایرانیان است. از سوی دیگر به آثار فکری و علمی که توسط روشنفکران در این زمینه نگاشته شده، نظری افکنده و این هر دو را به نقد کشیده و در فرجام نیز به تبیین و ترسیم زندگی آرمانی مبتنی بر ارزشها و اصول اسلامی ـ ایرانی پرداخته است؛ زندگی آرمانی که این نوشتار آن را زندگی بهشتی مینامد. در این مقاله آسیبشناسی سبک زندگی امروز جامعه و فرهنگ ما در مقایسه با سبک زندگی مورد نظر قرآن، احادیث، سیرة زندگی پیامبر9 و امامان: و تفاوتهای اساسی میان این دو گونه زندگی تشریح شده و جهت اثبات این مدعا، مستندات و دلایل متعددی نظیر مستندات فقهی، قرآنی، روایی و نیز پرسشنامه اقامه شده است. بنابراین چارچوب این نوشتار چنین است؛ گام نخست آسیب شناسی زندگی امروز ایرانیان از طریق مطالعة شواهد و مدارک عینی موجود و در گام دوم طراحی گونهای از زندگی بهشتی متفاوت با سبک زندگی مرسوم، از طریق ارائة مستندات فقهی، قرآنی، روایی و تاریخی از زندگی بزرگان دینی. روش این پژوهش کتابخانهای ـ میدانی است.
زندگی بهشتی,سبک زندگی آرمانی,سبک زندگی فقهی,سبک زندگی اسلامی,سبک زندگی غربی
https://iss.razavi.ac.ir/article_605.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_605_3a267cec8f8a6ea18f8319cf3ed1d0f5.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
21
107
2016
02
20
فهرست
1
2
FA
فهرست مجله
فهرست
https://iss.razavi.ac.ir/article_606.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_606_2cdf72aa6df2d7367314957923661b96.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
21
107
2016
02
20
شناسنامه
FA
شناسنامه مجله
شناسنامه
https://iss.razavi.ac.ir/article_607.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_607_afd86f62c5aba00dc1947d7f6ab874d7.pdf