دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
22
110
2016
11
21
تحلیل گفتمان ولایی امام حسین علیه السلام در تقابل با گفتمان سلطنت
3
30
FA
شقایق
حمیدی
aashuraa72@gmail.com
لاله
افتخاری
. استادیار دانشگاه شاهد
eftekhari@majlis.ir
ابولفضل
ذوالفقاری
استادیار دانشگاه شاهد
zolfaghariab@gmail.com
حسن
اصغرپور
استادیار دانشگاه شاهد
hsnasr21@yahoo.com
سه خرده گفتمان درعرصة اجتماعی جامعة مرتبط با صدر اسلام شکل گرفت: گفتمان «ولایت»، «خلافت» و «سلطنت»، که هر سه لباس اسلام را به تن داشته و در تلاش بودند تا با نزدیک کردن دالهای شناور اسلامی (ارزشهای اسلامی) به دال مرکزی گفتمان خویش، ذهنیت جمعی اجتماع را به دست آورند. طبعاً هر یک از این سه گفتمان برای وصول به این مهم، ناچار به تعریف دالهای شناور منطبق با دال مرکزی گفتمان خویش بودند. همچنان که جابهجایی معروف و منکر در جامعه، ناشی از تعریفی است از این دو که معروف را منکر جلوه داده و منکر را معروف. از آنجا که گفتمان پیامبر اسلام9، «ولایت» بوده است: Pإِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهO (مائده/55)، نوشتار پیشرو به دنبال پاسخ به این سؤال اصلی است که: «گفتمان ولایت چه تعریفی از دالهای شناور ارائه داده است که توسط عدهای پذیرفته نشد و منجر به تولید دو گفتمان خلافت و سلطنت گردید؟». برای پاسخ به این سؤال تخاصم گفتمان ولایی حسین بن علی7 و گفتمان سلطنتی یزید، به عنوان مطالعة موردی، تحت بررسی قرار خواهد گرفت.
تحلیل گفتمان,دال,ولایت,گفتمان حسینی,گفتمان یزیدی
https://iss.razavi.ac.ir/article_572.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_572_24bec7335e3927fe765a6107c6ba5a03.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
22
110
2016
11
21
نقش تحقق حکومت ولایی در جهانی شدن اندیشة مهدوی
31
56
FA
محمدحسین
پژوهنده
پژوهشگر دانشگاه علوم اسلامی رضوی
bashir1329@gmail.com
نویسنده با نگاهی به موضوع جهانی شدن و سهم دیانت اسلام در آن، سخن خود را از اهم تمهیدات دینی در این جهت آغاز میکند. ولایت دینی به خصوص در نوع نگاه شیعه، که آن را در زمان غیبت به وسیلة ولی فقیه ساری و جاری دانسته، مهمترین تمهیدی است که از آن سخن به میان میآید؛ چه آن که موضوع مدیریت دینی جامعه براساس اعتقاد شیعة اثناعشری، تحت عنوان «ولایت فقیه»، آن گاه که با نقش دولت و مردم سنجیده شود، زمینهساز و عهدهدار تشکیل جامعة مهدوی میباشد.توجیه مدعا آن که فقها، چنان که در بیان پیامبر9 به عنوان «امناء الرسل» نامیده شدهاند، باید امر ولایت جامعه را عهدهدار بوده، سرانجام این امانت را به صاحب اصلی آن، یعنی حضرت صاحب الزمانf تسلیم نمایند، و دولت اسلامی به عنوان نماد قدرت الهی در جامعة انسانی، و مردم به عنوان یاور دین خدا به محوریت فقهای عظام، مهدی باورانی هستند که با عمل به وظایف خود زمینة ظهور را فراهم مینمایند. در پایان این بخش به عنوان ماکت رفتاری منتظران مقدمش به یک الگو اشاره میشود.
مهدویت,جهانی شدن,ولایت کبرای الهیه,ولایت فقیه,عصر ظهور
https://iss.razavi.ac.ir/article_573.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_573_edf7a54739f47b8ff0aa4f910ca8fb03.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
22
110
2016
11
21
مؤلفههای زیست اجتماعی در خطبة فدکیه با الهام از آیات قرآنی
57
94
FA
فتحیه
فتاحی زاده
استاد دانشگاه الزهراءعلیها السلام
f-fattahizade@alzahra.ac.ir
مرضیه
محصص
استادیار دانشگاه شهید بهشتی
m-mohases@sbu.ac.ir
فرشته
معتمد لنگرودی
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراءعلیهاالسلام (نویسندة مسؤول)
f-motamad-2011@yahoo.com
خطبة فدک یکی از مهمترین سخنان حضرت زهرا3در هدایت جامعة نوپای اسلامی محسوب میشود. حضرت3 در این خطبه ضمن دادخواهی از حق خویش به قصور اهل سقیفه نسبت به غصب خلافت مسلمانان پرده برمیدارد. از آنجا که این خطبه با قرآن تعامل تنگاتنگ دارد و مؤلفههای اجتماعی در آن نمود خاصی دارد، این پژوهش به دنبال بررسی قرآنی<br /> مؤلفههای اجتماعی در خطبة فدک با رویگرد «تحلیل محتوای مضمونی» است. بدین منظور موضوعات این خطبه استخراج شده و سپس با تحلیل این موضوعات مؤلفههای قرآنی ـ اجتماعی آن تبیین شده است. در مرحلة بعد بسامد این مؤلفهها و فراوانی هر یک در نمودار درج شده است. در تحلیل محتوای مضمونی خطبه، عناصر ادبی، اسلوب کلام، مخاطبان و فضای صدور کلام حضرت زهرا3 نیز مورد واکاوی قرار گرفته است. با توجه به این که در میان مؤلفهها، مؤلفة اعتقادی از بسامد بیشتری برخوردار است، به نظر<br /> میآید اهتمام حضرت زهرا3 بر اصلاح اعتقادات مخاطبانش بوده و اولویت اساسی جامعة آن روز، مهندسی اعتقادیشان بوده است. همچنین با توجه به شرایط ایراد این خطبه، مخاطبان حضرت3 افرادی آشنا به اسلام بودند؛ لیکن به لحاظ اعتقادی اندیشة درستی نداشتند. به همین دلیل حجم بیشتر خطبه را مؤلفة اعتقادی دربرگرفته است. لذا اولین اصل اساسی که باید در جامعة اسلامی حاکم شود، تبیین درست اعتقادات است.
حضرت زهراعلیها السلام,قرآن,خطبة فدک,مؤلفههای اجتماعی,تحلیل محتوای مضمونی
https://iss.razavi.ac.ir/article_574.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_574_3aa2e89cc51e57b00f684a28d4bb4143.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
22
110
2016
11
21
نقش اجتماعی زنان در زمینهسازی جامعة مهدوی
95
136
FA
فاطمه
علایی رحمانی
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراءعلیها السلام
alaee_fatemeh@yahoo.com
سیده سپیده
عباس قلی زاده
دانشجوی کارشناسی ارشد رشتة علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراء علیها لسلام
sa.abasgholizade@chmail.com
اسلام برای سعادت و بهروزی انسانها آرمانهایی در نظر دارد. برای رسیدن به این سعادت هر فردی باید با آگاهی از هدف جامعة آرمانی، وظایف خود را بشناسد و با تلاش در راستای اجرای کامل و بیعیب و نقص آنها،<br /> ظرفیتهای خود را برای پذیرش و نصرت آن جامعه افزایش دهد.
زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه همواره با این پرسش رو به رو بودهاند که از منظر اسلام، از چه جایگاه اجتماعی برخوردار هستند؟ آیا آنها میتوانند در فعالیتهای اجتماعی حضور داشته باشند یا تنها وظیفهای که به عهده دارند مادری و همسری میباشد؟ جوامع امروزی در پاسخ به این پرسش دچار کج اندیشیها و عدم تعادلهایی شدهاند و جایگاه زن، به گونهای شایسته تبیین نشده است. در این پژوهش نقش زنان در راه کمال جامعه با الهام از جایگاه حقیقی و ارزشهای شخصیتی زنان مورد بررسی قرار گرفتهاست.
برای نیل به نگاه اصیل اسلام به بعد اجتماعی زن، از سه شاخص روایات حضور زنان در عصر ظهور و در دوران صدر اسلام و رهنمودهای مقام معظم رهبری استفاده شده است تا وظایف فردی و اجتماعی زنان و شرایط حضور اجتماعی ایشان استخراج گردد. باشد که گامی مؤثر برای آمادهسازی جامعه برای پذیرش آرمانهایی که در زمان ظهور حضرت محقق خواهند شد، برداشته شود.
زمینهسازی,زن,انتظار فرج,رسالت اجتماعی زنان,جامعة مهدوی
https://iss.razavi.ac.ir/article_575.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_575_0c2a7999e461de7ee9e56913f192a2c8.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
22
110
2016
11
21
نقش جهانبینی اسلامی در شهرسازی
137
158
FA
حمید
مکارم
دانشجوی دکتری برنامهریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
hamid.makarem@yahoo.com
با کپیبرداری برنامهریزی شهری، در جهان اسلام، بسیاری از ساختارهای فیزیکی و پیرو آن، روابط اجتماعی و فرهنگی در جامعة اسلامی دچار دگرگونی گردید، در حالی که احکام اسلامی به مرور زمان و به سادگی و به تدریج با دیدگاههای انسان تناسب و همگونی پیدا کرد، به طوری که توانست نفوس بشری را تهذیب کند، و آن را به تکامل و ترقی برساند. این تکامل در ایجاد شهرهای اسلامی به اعتبار این که «شهر همان تمدن» است، نمود پیدا کرد. در این مقاله سعی شده تا ویژگی شهر اسلامی از منظر قرآن کریم بیان شود و از ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، کالبدی و معماری مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی است و با روش اسنادی و مطالعات کتابخانهای اطلاعات مورد نیاز جمعآوری شده است.
جهانبینی,شهر اسلامی,ابعاد اجتماعی,ابعاد اقتصادی,کالبد,فضا
https://iss.razavi.ac.ir/article_576.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_576_92bfa1ebec49711028ed9e50ee7ccec4.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
22
110
2016
11
21
صبر اجتماعی در قرآن کریم
159
174
FA
فاطمه
رمضانی
دانشجوی دکتری علوم تربیتی دانشگاه اصفهان (نویسندة مسؤول)
framezani.1380@yahoo.com
صبر از فضایل مورد تأکید در اسلام میباشد؛ که بیشتر از زاویة فردی ـ اخلاقی، مورد توجه قرار گرفته است؛ در حالی که صبر از سهم و جایگاه بالایی در تربیت افراد برای زندگی اجتماعی برخوردار است. بهرهمندی از این جایگاه، در ابتدا نیازمند پاسخ به این سؤال است که «صبر اجتماعی به چه معناست، غرض از آن، و مصادیق آن چیست؟»، پاسخی که پژوهش حاضر با استناد به آیات قرآن و تفاسیر معتبر شیعی، با بهرهگیری از روش توصیفی ـ تحلیلی در پی آن بوده است.
نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که این نوع از صبر با حضور فرد در اجتماع و در ارتباط با افراد دیگر معنی مییابد، و در حفظ ثبات و ارتقاء اجتماع مؤثر میافتد و به شکل مستقیم و غیرمستقیم زندگی فرد را متأثر<br /> میسازد. این نوع از صبر را میتوان به دو نوع کلی تقسیم کرد: صبر در برابر افراد اجتماع، و صبر در برابر مسائل اجتماع؛ که صبر در برابر افراد نیز بر دو نوع است: صبر مشفقانه و صبر مصلحانه. صبر در برابر مسائل اجتماع نیز به صبر بر دشواری کار و فعالیت اجتماعی، صبر بر دوری اهداف اجتماعی، صبر در برابر کمبودها و مشکلات در اجتماع، و صبر در برابر دسیسهها و فشارهای روانی دشمن قابل تقسیم است.
قرآن کریم,صبر,صبر اجتماعی
https://iss.razavi.ac.ir/article_577.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_577_e32e92705099b3d62b8871c7fe8f2ff4.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
22
110
2016
11
21
روش اقناع مخاطب در نهجالبلاغه
175
214
FA
شعیب
اسلامی
کارشناس ارشد علوم ارتباطات و دانشآموختة حوزة علمیة قم (نویسندة مسؤول)
eslami114@yahoo.com
سعید
امیرکاوه
عضو هیأت علمی دانشکدة صدا و سیمای قم
samirkave@gmail.com
در دنیای امروز ارتباطات اقناعی بخش مهمی از ارتباطات را تشکیل میدهد و نظریههای متنوعی در خصوص آن به وجود آمده و روشهای مختلفی جهت رسیدن به اقناع مخاطب مطرح شده است. پیدایش این روشها به طور عمده در جهان غرب سکولار اتفاق افتاده، لذا در نظریهپردازی و بهرهگیری از این روشها، توجه درستی به اصول اخلاقی و ارزشهای دینی صورت نگرفته است. از طرفی ادیان الهی، به عنوان یکی از موفقترین نمونهها و مصادیق استفاده از اقناع جهت دعوت و تبلیغ به اصول و آموزههای خود میباشند. با توجه به اینکه جوامع دینی، به ویژه کشورهای اسلامی و رسانههای دینمدار جهت بهرهگیری و استفاده از روشها و نظریههای اقناع، نیازمند نوع دینی آن میباشند؛ لازم میآید تا محققان و پژوهشگران این عرصه با مراجعه به منابع و متون دینی، اقدام به کشف و بررسی آنها نمایند. نهجالبلاغه به عنوان ارزشمندترین اثر تبلیغی و مهمترین کتاب بعد از قرآن کریم، جایگاه ویژهای را در این خصوص دارا می باشد. به همین منظور در این پژوهش تلاش شده است تا با روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی، روشهای کلامی و غیرکلامی اقناع مخاطب در نهجالبلاغه، کشف و بررسی گردد. در این پژوهش مشخص گردید که حضرت علی7 جهت اقناع مخاطب از طریق کانال اقناع کلامی از موارد حکمت، جدال احسن، تجربه، استناد به منبع معتبر، موعظه و اخبار غیبی و همچنین از کانال اقناع غیر کلامی از زبان بدن، سیرة عملی، زبان صدا و معجزه به طور هنرمندانهای بهره بردهاند.
روشهای اقناع,مخاطب,نهجالبلاغه,نگرش
https://iss.razavi.ac.ir/article_578.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_578_8bf50527fb29d106b8408762cd9c6de9.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
22
110
2016
11
21
فهرست مقالات
1
2
FA
فهرست مقالات شماره 110
فهرست,مقالات
https://iss.razavi.ac.ir/article_588.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_588_5403ea5f3384b666647708279e967dec.pdf
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
22
110
2016
11
21
شناسنامه مجله
FA
شناسنامه مجله
مجله
https://iss.razavi.ac.ir/article_589.html
https://iss.razavi.ac.ir/article_589_c2d6e3b4e376d761217b3605bbc92c33.pdf