per
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
2013-08-23
19
97
3
40
849
خانواده ی الگو در اسلام
علی اکبر نوایی
navayee@razavi.ac.ir
1
عضو پژوهشی دانشگاه علوم اسلامی رضوی
نوع تعاملات در نهاد خانوده، معرف ساختار و جهت و سبک زندگی است. خانوادهی فضیلتگرا، بستر رویش نسلی اثرگذار است و در چنین خانوادهای شخصیتهای بزرگ تاریخی به ظهور میرسند که هر کدام از آنان، الگوی عملی و رفتاری در گذر تاریخ قرار میگیرند. الگوگیری از چنین خانوادهای، سازنده و تحولآفرین است و سبک و ساختار زندگی را جهتی تکاملی میدهد. چنین الگوی تحولبخشی، در تاریخ اسلامی درمحضر پیامبر اکرم9، شکل یافت. آن الگو، کانون خانوادهی علی و زهرا: است که جامعهی اسلامی، بنابر اصل گزینش الگو و مقتدا باید به آنان اقتدا نماید.
در این کانون مقدس، تقرب به خدا، به عنوان اصلی محوری و اساسی، مورد توجه واقع گردید و ازدواج آنان با همین هدف والا و متعالی شکل یافت. ازدواجی که در عالم ملکوت رقم خورد. در ازدواج این دو نمونهی عالم هستی، توجه به نیازهای جسمی و روحی همراه با همتایی و همشأنی، سادگی و سهولت، عشق و صمیمیت مشهود و نمایان گردید. آنان، داری اهدافی متعالی بودند. اهداف والای آنان در چهار حوزهی رفتاری متجلی گردید.
1 ) در ارتباط با یکدیگر: که در این مقوله، همدلی و وفاق، قناعت، مقاومت در سختیهای معیشتی و... الگویی کامل را نشان داد.
2 ) پیوند با خدا: که در سه مقولهی مهم معرفت، عشق به خدا و عبودیت و معرفت الهی سرآمد تاریخ اسلامی شدند.
3 ) در ارتباط با فرزندان: ایجاد کلاس عالی تربیتی و برآوردن شخصیتهای بزرگ تاریخی ثمرهی این پیوند مبارک بود. این مهم، با روشهای محبت، تکریم شخصیت و روش الگویی، مورد توجه آنان واقع گردید.
4 ) در خصوص پیوندها و تلاش در حوزهی اجتماعی، در شبکههای اعضای خانواده، زنان مدینه، صاحب نفوذان و خواص جامعهی آن روز، با پیوندهای مستقیم و غیرمستقیم، پیوندهای مؤثر و روشنگری را ارائه نمودند.
https://iss.razavi.ac.ir/article_849_bf493dc0498665fb20ff3a6d8f6b664b.pdf
زندگی
الگو
هدف
معنویت
همدلی
وفاق
محبت
per
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
2013-08-23
19
97
41
68
850
سبک زندگی اقتصادی در جامعهی قرآنی و جامعهی غربی
جواد ایروانی
irvani_javad@yahoo.com
1
علی جلائیان اکبر نیا
jala120@yahoo.com
2
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی
سبک زندگی در جامعهی قرآنی، از نظر اهداف، مبانی جهانبینی و انسانشناختی تفاوتهایی بنیادین با سبک زندگی غربی دارد. تمایز در اهداف و مبانی، در سبک زندگی اقتصادی نیز تأثیر مستقیم خود را بر رفتارهای افراد برجای مینهد، به گونهای که دو سبک متمایز از یکدیگر را در فعالیتهای تولیدی، تجاری و نیز مصرف شکل میدهد. در سبک زندگی غربی و متأثر از مکتب سرمایهداری، کمال مطلوب انسان در ارضای هرچه بیشتر خواستههای مادی بوده هدف از فعالیتهای اقتصادی، دستیابی به حداکثر مطلوبیت (در مصرف) و حداکثر سود (در تولید و سرمایهگذاری) تلقی میشود. در حالی که در سبک زندگی قرآنی، مطلوب نهایی انسان، در نزدیک شدن هرچه بیشتر به سرچشمهی کمال هستی، یعنی قرب الهی و هدف متعالیاش، تکامل اختیاری است. در این دیدگاه، برای دستیابی به هدف نهایی یاد شده، اهداف میانی، و به تعبیر بهتر، راهکارهای تحقق هدف نهایی و رسیدن به کمال مطلوب نیز مطرح میگردد، به گونهای که انجام فعالیتهای اقتصادی به هدف کسب سود و نیز رفاه اقتصادی، اگر در جهت هدف نهایی صورت پذیرد، با آرمان تعریف شده و کمال آدمی منافاتی پیدا نخواهد کرد.
در مورد مبانی جهانبینی و انسانشناختی نیز، مکتب سرمایهداری براساس اصولی همچون دئیسم، ناتورالیسم و اومانیسم استوار گشته که نتیجهی آنها، اتکا به خرد انسانی به جای وحی، نفی ارتباط خدا با عالم طبیعت پس از خلقت، جدا شدن انسان از آموزههای انسانساز ادیان الهی، لیبرالیسم اقتصادی، رهایی از تمام قیود محدودکنندهی فرد، سکولاریزم و جدایی اقتصاد از اخلاق متعالی و ارزشهای والای انسانی بوده است. اما از دیدگاه قرآن رابطهی خداوند با انسان، رابطهی خالقیت، ربوبیت و مالکیت است و نتیجهی آن، حق حاکمیت الهی و نقش او در تشریع قانون برای انسان میباشد که سبک زندگی اجتماعی و اقتصادی مبتنی بر دین و وحی را شکل میدهد. از این منظر، انسان جانشین خدا در زمین و دارای ویژگیهایی همچون هدفداری، مسؤولیت الهی و هویت فردی و اجتماعی بوده از زندگی جاوید برخوردار است. روشن است که این دو نگاه در مبانی و اهداف، دو نوع سبک زندگی متمایز از یکدیگر را موجب میگردد. این نوشتار با تمرکز بر آیات قرآن در این رابطه و بهرهگیری از پژوهشهای مرتبط، به مقایسهی دو نوع سبک زندگی قرآنی و غربی با تأکید بر اهداف و مبانی در عرصهی اقتصادی پرداخته است.
https://iss.razavi.ac.ir/article_850_ce74fc52ad2c9fc8fc40f3050e4d2507.pdf
سبک زندگی قرآنی
سبک زندگی غربی
اهداف و مبانی سبک زندگی
per
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
2013-08-23
19
97
69
92
851
دین، وجدان کاری و رابطهی آن با سبک زندگی
محمود اصغری
mahmood.asghari@razavi.ac.ir
1
پژوهشگر دانشگاه علوم اسلامی رضوی
دین از طریق ایجاد ارتباط میان وجدان کاری و سبک زندگی رابطهی دو سویهای را بین آن دو برقرار میکند. در واقع دین، با پدید آوردن یک فرهنگ همگانی، فراگیر و پایدار در فضای جامعه، و بهرهگیری کاربردی از آن در تمامی لحظات زندگی فردی و اجتماعی میتواند وجدان کاری را به یک سنت حسنه و نیکو تبدیل کرده و به صورت یک عادت روزمره در زندگی تک تک افراد جامعه درآورد؛ عادتی که ترک آن مساوی با دشواری و رنج فکری و عملی در وجود هر یک از افراد اجتماع میباشد. عواملی که دین از طریق آنها به طور مستقیم و یا با واسطه میتواند بر روی وجدان کاری و سبک زندگی تأثیر گذاشته و از آن طریق وجدان کاری در افراد را فعال، و سبک زندگی را بر محور دین قرار دهد و بین آن دو تعامل جدی ایجاد نماید عبارتند از اهمیت دادن دین به عنصر کار و تلاش و تقدس دادن به آن و توجه به درآمد حلال است که دین میتواند به وسیلهی این عوامل نقش بیبدیل خود را در نهادینه کردن وجدان کاری در سبک زندگی دینی به کار گیرد. از طرفی سبک زندگی دینی که بر مبنای باورهای دینی شکل میگیرد از مؤلفههای مهم و کارامد در ایجاد و تقویت وجدان کاری است. مقالهی پیش رو، در پی اثبات چنین رابطهای برخواهد آمد.
https://iss.razavi.ac.ir/article_851_1d6fb746fed1a2bada4593a314969eb9.pdf
دین
وجدان کاری
سبک زندگی
تقدس کار
per
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
2013-08-23
19
97
93
146
852
روشهای تأمین بهداشت روان فردی
سید ابوذر حسینی
aboozar.razavi@yahoo.com
1
1. فارغالتحصیل کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی (نویسندهی مسؤول)
یکی از دغدغههای مهم و همیشگی بشر، سلامت روانی است. انسان همواره به دنبال راهکارها و روشهایی برای درمان بیماریهای روانی ـ اخلاقی و تأمین بهداشت روانی بوده است.
این نوشتار بر آن است تا راهکارها و روشهای تأمین بهداشت روانِ فردی را در نظامی منسجم و کاربردی و با ارائهی طرحی تازه، با توجه به آموزههای اسلامی بررسی کند. از این رو نگارنده، پس از مفهومشناسی و تبیین بیماریهای روانی ـ اخلاقیِ فردی، ابتدا روشهای تأمین بهداشت روانی ـ اخلاقیِ فردی را با دو محور درمان عمومی و درمان اختصاصی آغاز کرده و ذیل هر محور راهکارهای پیشگیرانه و درمانی را در سه سطح پیشگیریهای اولیه، ثانویه و ثالثیه یا مقابله، در دورههای مختلف زندگی قبل از تولد، کودکی، نوجوانی و جوانی، میانسالی و کهنسالی و نیز فراسنی، براساس آیات و روایات بررسی میکند تا در نهایت نظامی غنی از روانشناسی اسلامی و اخلاقِ کاربردی اسلام را ارائه دهد.
لازم به ذکر است به دلیل گستردگی و غنای روانشناسی اسلامی و اختصار این مقاله، نگارنده ناچار است تنها درآمدی کلی و طرح گونه و همراه با ذکر مثالهایی از آیات و روایات ارائه دهد و نوآوری این مقاله در چینش و تقسیمبندی و نیز برخی گزارههای تازه از آیات و روایات در روانشناسی اسلامی میباشد.
https://iss.razavi.ac.ir/article_852_55d31a26b1c31adee1177fbcb36241ac.pdf
قرآن
حدیث
بهداشت روان
بیماری روانی ـ اخلاقی فردی
پیشگیری و درمان
per
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
2013-08-23
19
97
147
174
853
واکاوی بازدارندههای خلاقیت در سبک زندگی
سهراب مروتی
sohrab_morovati@yahoo.com
1
فرشته دارابی
fereshtehdarabi81@yahoo.com
2
دانشیاردانشگاه ایلام
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث
آنچه که باعث تمایز مفهوم سبک زندگی از مفاهیم مشابه، مانند فرهنگ یا پاره فرهنگ، هویت، شخصیت و محدودسازی آن میشود؛ خلاقانه و گزینشی بودن اجزا و عناصر سبک زندگی است. سبک زندگی اسلامی، سبکی راکد، تکراری و ثابت نیست، بلکه سبکی است که در آن پویش و حرکت جریان دارد، که در نهایت منجر به خلاقیت و نوآوری میشود. هر کدام از افراد در سبک زندگی اسلامی حتی با نازلترین درجهی خلاقیت قادرند، این جرقهی مقدس را شعلهور ساخته و خلاقیت خفته را بیدار سازند. باید پذیرفت و باور داشت که این گوهر نفیس و گرانبها در وجود همهی ما از ابتدای خلقت تعبیه گردیده، چرا که خداوند انسان را نمایندهی خود در روی زمین نامیده است. این فلسفه و ایمان، منشأ بیداری اندیشه، فکر و پیدایش خلاقیت است. خلاقیت نیاز عالیهی بشری در تمام ابعاد سبک زندگی اسلامی و جهشی در رشد فکر و اندیشهی انسان است. این نیاز نیز مانند دیگر نیازها و مسائل زندگی انسان در معرض تهدید موانعی است. این پژوهش با روش کتابخانهای و اسنادی مفهوم خلاقیت و نوآوری را با استناد به قرآن کریم و احادیث معصومین: بیان میکند و سپس به تحلیل و بررسی موانع بروز و شکوفایی خلاقیت (فردی) در سبک زندگی اسلامی و ارائهی راهحلهای این معضل با توجه به آموزههای دینی میپردازد.
https://iss.razavi.ac.ir/article_853_534d36e5ad621f49db4a9dffd32e6333.pdf
سبک زندگی
خلاقیت
نوآوری
قرآن کریم
احادیث
پیشرفت
شکوفایی
per
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
2013-08-23
19
97
175
186
854
قانون گریزی، نقض متقابل حقوق شهروندی
فرهاد پروین
farhadparin@gmail.com
1
استادیار دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
قانونگریزی از موانع مهم رشد و توسعهی جامعه است. انتظار رعایت موازین و مقررات از جانب دیگران و عدم پایبندی شخص به مقررات، تفسیر قانون به نفع منافع فردی و گروهی، تقلب نسبت به قانون و استفادهی ابزاری از مقررات، سوءاستفاده از مقررات برای اضرار به منافع عمومی یا خصوصی و نیز قانونشکنی، از جمله اَشکال متنوع و متعدد قانونگریزی است. قانونگریزی یک خصیصهی منفی فرهنگی در برابر ویژگی مثبت فرهنگ قانونگرایی است. شهروندان، از حقوق متنوع و متعددی در زمینههای مدنی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و قضایی برخوردار میباشند. تأمین بهینهی حقوق شهروندی از اهداف همهی دولتهاست. قانونگریزی منحصر به شهروندان نیست. گاه ارگانهای عمومی نیز با وضع مقررات تبعیضآمیز و یا اجرای تبعیضآمیز و غیرعادلانهی مقررات، دچار قانونگریزی میشوند. بررسی آثار قانونگریزی بر حقوق شهروندان در مقابل هم و نیز بر حقوق دولت و شهروندان در برابر یکدیگر و نیز قانونگریزی درون سازمانی بر حقوق شهروندان، اهداف مقاله را تشکیل میدهد.
https://iss.razavi.ac.ir/article_854_ae54e565d233e74ecf5c7de9277a621d.pdf
حقوق شهروندی
قانونگرایی
قانونگریزی
حقوق متقابل
per
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
2013-08-23
19
97
187
216
855
نقدی بر هندسهی شهری از دید اخلاق و حقوق اسلامی
هادی پژوهنده
hp2380@gmail.com
1
علی پژوهنده
apajoohandeh@gamil.com
2
مهندسی عمران
دکتری روانشناسی عمومی
انسانها در شیوهی طبیعی زندگی با هم مشترک و همساناند و آن چه آنان را متمایز میسازد روشها، سبکها و آیینهایی است که برمیگزینند؛ و طبعاً به تناسب حجم فعالیتها اشکالات و چالشهایی نیز رخ مینماید. لذا میبینیم دستگاه تقنینی نظام برای حراست از دستاوردهای انقلاب اسلامی مقرر داشته است که پس از تصویب طرحهای کلان اقتصادی، عمرانی و فرهنگی و غیره نسبت به تهیهی پیوست فرهنگی اقدام شود.
بر این اساس، نویسنده به نقد وضعیت هنر معماری شهر مدرن اسلامی پرداخته و معتقد است که در سبک زندگی معطوف به معماری گذشته، اخلاق و فرهنگ و حقوق، با داعیهای برخاسته از طبع سلیم انسانی و اسلامی متوازن بودهاند؛ لیکن هم اکنون چنین همخوانی در میانه نیست. وی مهمترین علت آن را وامگیری از دیگران بدون توجه به فارقهای ارزشی دینی میداند، اما کنار نهادن این رویه را نیز به صلاح نمیداند زیرا رویکرد به آن ما را با چالش دیگری روبرو میسازد.
نوشتاری که پیش رو دارید با تأکید بر پذیرش ضرورت رویکرد به ساخت و ساز مدرن شهری نگاهی به چالشهای فرهنگی و حقوقی آن با ارزشهای دینی دارد و هرگز مدعی نیست که نسخهی علاجی نیز به همراه دارد، زیرا اولاً میان کشف مسأله و ارائهی پاسخ استلزامی وجود ندارد؛ ثانیاً تهیهی چنان نسخهای نیازمند تشریک مساعی گروهی از کارشناسان زبده و مجرب معماری به علاوه دین ورزان ماهر و مسلط به مبانی دینی میباشد.
ساختار نوشتاری مقاله عبارت است از مقدمه و دو بخش عمده که در بخش نخست نگاهی به مؤلفههای معماری اسلامی دارد و در بخش دوم با عطف توجه به عقلانیت دینی و ملی به شیوهی ساخت و ساز شهری در دو فاز عمومی و مذهبی نظری انتقادی میافکند.
https://iss.razavi.ac.ir/article_855_10a9bd745f097e5f128d3834f748e3cd.pdf
شهر
معماری
سبک زندگی
مدرنیته
سنت
پیوست فرهنگی
per
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
2013-08-23
19
97
1
2
856
فهرست
https://iss.razavi.ac.ir/article_856_ee7ca67bf25122d5bdef8c38a712e0b9.pdf
per
دانشگاه علوم اسلامی رضوی
پژوهش های اجتماعی اسلامی
1029-0117
2783-5375
2013-08-23
19
97
857
شناسنامه
https://iss.razavi.ac.ir/article_857_231015f2b91800756da019ac9c1ee38e.pdf